زخم مقعد یکی از عارضه‌های شایع ناحیه نشیمنگاهی است که بیشتر افراد آن را تجربه می‌کنند. با توجه به حساسیت بالای ناحیه مقعد، هرگونه ایجاد فشار بیش از اندازه و همچنین ضربه به این ناحیه می‌تواند باعث زخم شدن مقعد یا سایر عارضه‌های نشیمنگاهی شود. درست مانند ایجاد زخم در هر نقطه دیگری از بدن، این عارضه هم با علائم آزاردهنده همراه است، بخصوص اگر مزمن باشد.
زخم‌ها می‌توانند بر اثر بیماری‌های مختلف از جمله یبوست و سفتی مدفوع، بیماری التهابی روده و سندرم زخم رکتوم منفرد ایجاد شوند. همراه با این عارضه ممکن است خون در مدفوع ببینید، درد مقعدی داشته باشید یا حرکات دردناک روده را تجربه کنید.
زخم مقعد نشانه چیست؟
هر آسیبی که منجر به آسیب و از بین رفتن بافت رکتوم شود و دیر التیام یابد را می‌توان زخم مقعد در نظر گرفت. به دلیل انواع موادی که از این سیستم عبور می‌کنند، مانند مدفوع و آنزیم‌های گوارشی، بافت‌های داخل دستگاه گوارش بیشتر مستعد تحریک هستند. این بدان معنی است که هر نوع آسیب یا التهاب می‌تواند منجر به این عارضه شود.
“زخم مقعد یا راست روده” یک اصطلاح عمومی برای این عارضه است و در برخی موارد مشاهده زخم نشانه‌ای از وجود یک بیماری دیگر است.
مرتبط: مقعد چیست؟
چه کسانی به زخم مقعدی مبتلا می‌شوند؟
افراد در هر سنی ممکن است به دلیل یبوست و زور زدن (فشار بیش از حد سخت) در حین اجابت مزاج دچار این عارضه شوند. همچنین ابتلا به بیماری‌های التهابی روده مثل کرون و کولیت در بزرگسالان می‌تواند عامل زخم شدن مقعد باشد.
علائم زخم مقعد با عکس
علائم اولیه مرتبط با زخم شدن مقعد به شرح زیر است:
- درد شکم
- یبوست
- گرفتگی
- خونریزی از مقعد یا خون در مدفوع
- مدفوع تیره یا قیری رنگ
- مشاهده مخاط و عفونت در مدفوع
- نشت مدفوع (بی اختیاری مدفوع)
- درد در هنگام اجابت مزاج
با این حال، برخی از افراد مبتلا ممکن است در ابتدا علامتی نداشته باشند. همچنین این علائم می‌تواند به برخی از مسائل دستگاه گوارش شما مرتبط باشد، بنابراین پزشک قبل از شناسایی علت و علائم حتما باید معاینه انجام دهد.
درمان زخم مقعدی
انتخاب روش درمان زخم مقعدی کاملا به علت ایجاد این عارضه بستگی دارد. بنابراین پزشک بعد از بررسی دقیق، روش مناسب را برای درمان پیشنهاد می‌دهد که شامل یکی از گزینه‌های زیر است:
استفاده از دارو و پماد برای زخم مقعدی
با توجه به علت ایجاد زخم در مقعد، می‌توان از داروهای موضعی مختلفی برای درمان این عارضه استفاده کرد. البته گاهی دارو به تنهایی نمی‌تواند به بهبود زخم کمک کند و برای درمان نیاز به روش‌هایی مثل جراحی و لیزر است. در ادامه به معرفی پماد برای درمان زخم مقعدی می‌پردازیم:
- پماد آنتی فیشر
- لیدوکائین
- دیلتیازم
- پماد نیتروگلیسیرین
- رکتول
- پماد آنتی هموروئید
- تتراسایکلین
- زینک اکساید
درمان زخم مقعد در خانه
درمان خانگی فقط در مواردی که زخم سطحی و خفیف است و علت زمینه‌ای جدی ندارد، قابل انجام است. رعایت برخی از نکات زیر می‌تواند به درمان این عارضه کمک کند:
- داشتن رژیم غذایی پر فیبر برای پیشگیری و درمان زخم مقعد در اثر یبوست کمک می‌کند
- پرهیز از عادت زور زدن بیش از حد در هنگام دفع
- افزایش فعالیت و داشتن تحرک
- استفاده از برخی داروهای موضعی با مشورت پزشک
- پرهیز از رابطه مقعدی و ایجاد هرگونه فشار در مقعد
مرتبط: رابطه مقعدی چه خطراتی دارد؟
جراحی و لیزر زخم مقعد
روش نوین لیزر بیماری‌های نشیمنگاهی به دلیل سهولت در انجام و دوران نقاهت کوتاه، امروزه طرفداران زیادی در بین بیماران پیدا کرده است. لیزر یک روش سرپایی و قطعی است که در کمتر از نیم ساعت انجام می‌شود و هیچگونه عوارضی به همراه ندارد.
این عمل با بی حسی موضعی و بدون درد و خونریزی انجام می‌شود و دوران نقاهت آن از سایر روش‌های جراحی بسیار کوتاه تر است.
اما در روش جراحی، از تیغ جراحی و گاها بیهوشی برای درمان این عارضه استفاده می‌شود. البته روش جراحی به علت ایجاد زخم در مقعد وابسته است.
گاهی روش‌های جراحی ممکن است با عوارضی مثل بی اختیاری و آسیب به عضلات اسفنکتر همراه باشد. بنابراین انتخاب پزشک متبحر نکته مهمی است که باید به آن توجه کنید.
برای تشخیص زخم داخل مقعد به کدام دکتر مراجعه کنیم؟
برای تشخیص زخم داخل و اطراف مقعد می‌توانید به دکتر متخصص گوارش، جراح عمومی یا کولورکتال مراجعه کنید. معمولا این عارضه با معاینه بصری قابل تشخیص است. در صورتی که زخم داخل مقعد باشد، ممکن است از آنوسکوپ برای مشاهده داخل مقعد و رکتوم استفاده شود.
علت زخم شدن مقعد
گفتیم که زخم شدن مقعد دلایل مختلفی می‌تواند داشته باشد و گاهی نشان دهنده بیماری‌های دیگر است. شایع‌ترین عواملی که می‌توانند باعث زخم شدن مقعد شوند به شرح زیر است:
یبوست مزمن
یبوست زمانی رخ می‌دهد که دفع مدفوع کمتر از حد نرمال یا دشوار شود. اغلب به دلیل تغییر در رژیم غذایی یا دریافت ناکافی فیبر اتفاق می‌افتد. زور زدن زیاد برای دفع مدفوع سفت و خشک می‌تواند باعث زخم شدن مقعد شود. اگر درد شدید و خون در مدفوع همراه با یبوست دارید که بیش از سه هفته طول کشیده باید به پزشک مراجعه کنید.
زخم مقعد در اثر رابطه مقعدی
استفاده از مقعد به عنوان عضو جنسی و داشتن رابطه مقعدی با عوارضی همراه است که زخم مقعد یکی از آنهاست. با توجه به اینکه ساختار رکتوم و مقعد مشابه واژن حالت ارتجاعی ندارد، وارد کردن هر جسم خارجی به آن ممکن است باعث ایجاد کشش بیش از حد در دیواره و بروز آسیب در این ناحیه شود.
بواسیر یا هموروئید
اگر سیاهرگ‌های داخل و اطراف مقعد بر اثر فشار زیاد دچار آسیب و پارگی شوند، شما به هموروئید مبتلا می‌شوید. بواسیر در دو نوع داخلی و خارجی ایجادمی‌شود که با توجه به نوع و شدت بیماری، علائم آن متفاوت است. گاهی این بیماری با علائم مشابه زخم مقعدی همراه است و ممکن است درست تشخیص داده نشود.
برای آشنایی با اینکه هموروئید چیست و همچنین بهترین راه‌های درمان هموروئید می‌توانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
عفونت و بیماری‌های مقاربتی
ابتلا به بیماری‌های مقاربتی (STD) گاهی ممکن است باعث ایجاد زخم در مقعد شود. اینگونه بیماری‌ها که از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شوند، نواحی تناسلی، مقعد و دهان را درگیر می‌کنند. شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی شامل زگیل تناسلی، هرپس، سیفلیس یا کلامیدیا هستند.
شقاق یا فیشر مقعد
بیماری شقاق هم نوعی زخم مقعدی شایع است که در دو نوع حاد و مزمن ایجاد می‌شود و معمولا با علائم بسیار آزاردهنده همراه است. زخم حاد شقاق معمولا بعد از چند روز و با رعایت یکسری نکات بصورت خود به خود درمان می‌شود، اما شقاق مزمن در واقع یک زخم عمیق است که مدت زیادی از ایجاد آن گذشته و برای درمان نیاز به روش‌های جراحی و لیزر دارد.
برای آشنایی با اینکه شقاق چیست و همچنین روش‌های درمان شقاق، می‌توانید به صفحه مربوطه مراجعه کنید.
چگونه می‌توان از زخم شدن مقعد جلوگیری کرد؟
پیشگیری از بیماری‌های IBD (بیماری التهابی روده) ممکن نیست، اما شما می‌توانید با هیدراته ماندن و خوردن غذاهای غنی از فیبر، خطر ابتلا به این عارضه را کاهش دهید. آب و غذاهای پرفیبر به جلوگیری از یبوست که یکی از عوامل اصلی زخم شدن مقعد است، کمک می‌کند.
باید مدفوع رو نرم نگه دارید و فیبر و مایعات کافی بخورید
یک هفته از پماد رکتول استفاده کنید و اگه مشکلتون رفع نشد حضوری مراجعه کنید ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
توی مقعدم زخم شده و موقع دفع خیلی درد دارم باید چیکار کنم
سلام. بله احتمالش هست بهتر هست که هرچه سریع تر برای معاینه تشریف بیارید.
سلام. من درد شدید در مقعد دارم، آیا ممکن هست زخم باشه و نتونم زخم ببینم؟