مروری بر دلایل شقاق
علل و عواملی که می‌تواند باعث ایجاد ابتلا به بیماری شقاق یا فیشر شود عبارتند از:
۱-یبوست واسهال طولانی مدت
۲-زور زدن و فشار آوردن بیش از حد در حین دفع مدفوع
۳-اختلالات روحی روانی
۴-زایمان
۵-وارثی بودن
علائم و نشانه‌های ایجاد شقاق یا فیشر مقعد
۱-درد و سوزش مخرج در زمان دفع مدفوع و یا بعد از دفع مدفوع با دوره های پی در پی تسکین و عود درد
۲-دیدن خون روی مدفوع و یا خونریزی از مقعد. حتی دیدن خون روی دستمال توالت
۳-مشاهده ترک یا زخم در ناحیه مقعد
به طور کلی بیماری شقاق یا فیشر به دو صورت بروز می‌کند:
۱-شقاق یا فیشر حاد
۲-شقاق یا فیشر مزمن
اگر از شروع اولین درد ۳ الی ۶ هفته گذشته باشد، شما به شقاق حاد مبتلا شده‌اید که با درمان دارویی برطرف میشود. اما اگر علائم شما بیش از ۶ هفته ادامه دار شود، شما به شقاق یا فیشر مزمن مبتلا شده‌اید که اغلب دچار خونریزی، خارش و ترشح چرکی می‌باشد و برای درمان شقاق مزمن نیاز به استفاده از روش لیزر یا جراحی می‌باشد.
درمان شقاق با لیزر و جراحی
اگر یک دوره درمان دارویی و خانگی بر روی فردی که مبتلا به فیشر است موثر نباشد، بهترین روش درمان شقاق با لیزر یا جراحی سنتی است.
برای درمان قطعی این بیماری نیاز به ایجاد برش و شل کردن عضله اسفنکتر بوسیله لیزر است که بصورت سرپایی و بدون نیاز به بیهوشی انجام میشود. امروزه روش لیزر درمانی به دلیل کم بودن عوارض با استقبال گسترده‌ای مواجه شده است.
میزان موفقیت این روش ۹۰ تا ۹۵ درصد خواهد بود. در این روش درمان شقاق با یک جراحی ساده با بی حسی موضعی و به صورت سرپایی قابل درمان است. لیزر باعث بهبودی سریع و رفع فوری درد میشود و بعد از جراحی فرد می‌تواند بدون نیاز به بستری شدن به امور روز مره خود بپردازد و حتی می‌تواند حمام و رانندگی کند.
جراحی شقاق به روش اسفنکتروتومی یکی دیگر از روش‌های درمان این بیماری است که طی آن یک برش عمقی روی عضله اسفنکتر ایجاد میشود. این برش که به کاهش فشار روی عضله اسفنکتر منجر میشود، به روند بهبود شقاق طی حدودا ۶ هفته کمک می‌کند.
دیلاتاسیون هم یک روش درمانی دیگر برای رفع اسپاسم عضلات مقعد (اسفنکتر) است که برای بعضی از مبتلایان از آن استفاده میشود و حتی ممکن است در یک فرد، این روش با روش اسفنکتروتومی برای درمان همزمان انجام شود.
این روش‌های عمل اگر توسط جراح ماهر و با سابقه انجام شود، عارضه بی اختیاری بعد از عمل وجود نخواهد داشت و فرد بیمار با رعایت یکسری دستورالعمل و رژیم غذایی که بعد از عمل به ایشان داده میشود به بهبودی سریعتر خود کمک خواهد کرد.
مزایای استفاده از لیزر شقاق
همان گونه که می‌دانیم استفاده از لیزر برای درمان شقاق دارای اولویت می‌باشد که در ادامه به بررسی و بیان دلایل این امر خواهیم پرداخت.
- لیزر در هنگام برش و برداشتن زائده پوستی، انتهای عصب بریده شده را ترمیم می کند و در نتیجه بیمار بعد از عمل درد نداشته یا درد بسیار کمی را تجربه خواهد کرد.
- لیزر عروق کوچک بریده شده در حین جراحی را ترمیم می کند و در نتیجه خونریزی هنگام عمل کاهش می‌یابد.
- انجام این روش درمانی به صورت سرپایی و بدون نیاز به بی هوشی است.
- بیمار فقط شب اول نیاز به استراحت دارد.
- بیمار می تواند طی مدت زمان کوتاهی فعالیت های روزانه و یا اجتماعی خود را از سر بگیرد.
- با این نوع لیزر می توان تمام انواع هموروئید و حتی شقاق و فیستول همزمان را درمان نمود.
- لیزر محیط عمل را استریل کرده و باعث کاهش عفونت محل عمل میشود، یه گونه ای که احتمال انتقال بیماریهای ویروسی از جمله هپاتیت و ایدز به صفر می رسد.
- حین استفاده از لیزر به بافت اطراف صدمه وارد نمی شود و مانند کوتر باعث نکروز نیز نخواهد شد.
- استفاده از لیزر باعث آسیب دیدن عضله اسفنکتر نخواهد شد.
- استفاده از لیزر عارضه بی اختیاری تا حد چشمگیری کاهش خواهد داد.
عوارض درمان شقاق یا فیشر با جراحی
متاسفانه یکی از عوارض شایع در انجام جراحی بی اختیاری در عمل دفع و یا گاز معده است. هر چند برای اثبات این مهم باید چند هفته از انجام جراحی بگذرد و سپس در صورت ادامه داشتن آن می توان با انجام تست تونومتری این موضوع را تایید کرد که در صورت وجود این مشکل نیاز به انجام جراحی مجدد وجود دارد، البته باید در این فرصت دوباره یادآور شدکه تبحر و تجربه پزشک می‌تواند این عوارض را تا حد چشمگیری کاهش دهد.
از سوی دیگر برخی از افراد با انجام جراحی اولیه به نتیجه مطلوب دست نمی یابند و تمایل به انجام جراحی دیگری دارند. اما متاسفانه به دلیل احتمال بروز بی اختیاری نسبت به انجام آن تردید پیدا می نمایند که در این مورد نیز بهتر است یادآور شد که امروزه بایشرفت علم و تکنولوژی می توان از طرق مختلف و بدون آسیب رساندن به عضله اسفنکتر به درمان قطعی دست یافت.
نکته:شقاق در ذات خود سرطان زا نیست اما وجود همزمان آنها را باید در نظر داشت
درمان شقاق مقعدی با روش های خانگی و دارویی
درمان دارویی و خانگی برای مبتلایان به شقاق حاد موثر است که با جلوگیری از یبوست با استفاده رژیم غذایی پر فیبر و استفاده از ملین ها وجهت کاهش و کنترل درد با استفاده از پمادهای آنتی هموروئید و پماد نیتروگلیسرین و پماد دیلتیازم موثر و مفید می‌باشد. البته باید روزانه ۲ الی ۳ بار در لگن آب گرم به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه بنشینید.
آنچه مسلم است برای تسکین درد و یا عدم پیشرفت بیماری می توان از برخی از داروها استفاده کرد که در ادامه به آن اشاره خواهد شد.
- استفاده از استامینوفن
- استفاده از پماد زینک اکسید
- استفاده از وازلین
- استفاده از پماد لیدوکائین
- استفاده از نرم کننده های مدفوع
- استفاده از پماد نیتروگلیسیرین
از درمانهای گیاهی هم به عنوان کمک در درمان خانگی در درمان شقاق حاد میتوان کمک گرفت درمان گیاهی از دیرباز مورد توجه و استقبال بسیاری از افراد قرار گرفته است چرا که این نوع از درمان دارای عوارض نمی باشد.
- مالیدن لعاب به‌دانه به پوست ناحیه مقعد برای تسکین و التیام این بیماری مفید است.
- مخلوط میوه کال توت با سرکه جهت شقاق یا فیشر مفید است.
- استفاده از گیاه پنج انگشت
- استفاده از عسل برای ماساژ ناحیه بیماری
- استفاده از روغن برگ مورد برای چرب کردن ناحیه مقعد
- استفاده از عرق بومادران
- استفاده از عرق آلوئه ورا
- استفاده از گیاه اسفرزه
- استفاده از پودر سبوس گندم
چند نکته جهت تسریع درمان شقاق حاد
- استفاده از پودر پسیلیوم و سلولز: به علت دارا بودن مقادیر زیاد فیبر می تواند باعث نرم شدن مدفوع شود.
- رعایت بهداشت فردی: بعد از اجابت مزاج، دهانه مقعد را با صابون مخصوص ضد عفونی یا صابون بچه خوب کف;مالی کرده و با آب گرم شسته و سپس با دستمال توالت خشک شود.
- استفاده از حوله گرم: برای رفع اسپاسم عضله اسفنکتر و درد ناحیه مقعد می توان از حوله گرم شده استفاده کرد.
- استفاده از وان آب گرم: برای تسکین احساس درد می توان از وان آب گرم استفاده کرد، چرا که انجام این مهم می تواند باعث بهبود خونرسانی و شل شدن عضله اسفنکتر مقعد شده و به ترمیم آن کمک می‌کند، از این رو می توان روزانه ۲ تا ۳ بار و هر بار برای ۱۰ تا ۲۰ دقیقه از این روش استفاده کنید.
- استفاده از روغن های معدنی در کودکان: برای کاهش درد و نرم شدن مدفوع می توان از پارافین و یا نرم کنننده های مدفوع استفاده کرد.
- استفاده از پماد نیتروگلیسیرین: مصرف این پماد می تواند باعث شل شدن عضله اسفنکتر شود، چرا که با گشادکردن عروق، خونرسانی بهتر شده و همچنین روند ترمیم زخم نیز تسریع می یابد، از این رو توصیه می شود از این پماد روزانه ۲ تا ۳ بار به میزان یک نخود به اطراف سوراخ مقعد مالیده شود و از سوی دیگر قبل و بعد از اجابت مزاج انجام این کار تکرار شود.
- خشک کردن دهانه مقعد: عدم مرطوب بودن دهانه مقعد می‌تواند باعث تسریع روند درمان شود.
نکته: استفاده از شیاف‌ها کلا در درمان شقاق بی فایده‌اند.
ادرستون رو برام بفرستین