مهم‌ترین دلایل کولیت اولسراتیو (روده) و نحوه تشخیص بیماری

کولیت اولسراتیو بیماری التهابی است که موجب التهاب و زخمی شدن روده می‌شود. این بیماری علائم مختلفی را به همراه دارد و درمان آن تنها شامل کنترل بیماری است، زیرا امکان درمان بیماری وجود ندارد. احتمال ایجاد کولیت روده در هر سنی وجود دارد، با این حال اغلب در سنین بین ۱۵ تا ۳۵ سال مشاهده می شود. همچنین این بیماری در مردان شایع تر است. برای آشنایی بیشتر با این عارضه تا انتها با ما همراه باشید:

کولیت اولسراتیو (کولیت روده) چیست؟

این عارضه (UC) نوعی از بیماریهای التهابی روده (IBD) است. IBD شامل گروهی از بیماری است که بر دستگاه گوارش تأثیر می‌گذارد. کولیت اولسراتیو وقتی رخ می‌دهد که روده بزرگ، روده کوچک و یا هر دو ملتهب شوند.

این التهاب باعث ایجاد زخمهای ریز به نام زخم کولیت در آستر روده بزرگ می‌شود. معمولاً کولیت روده از راست روده شروع می‌شود و به سمت بالا گسترش می‌یابد. کولیت زخمی می‌تواند کل روده بزرگ را درگیر کند.

التهاب باعث می شود روده به سرعت محتویات خود را جابجا کرده و خالی کند. همچنین این التهاب موجب کشته شدن سلول‌های روده شده که این امر تشکیل زخم در روده، خونریزی و ترشح مخاط و چرک را به همراه دارد.

انواع کولیت اولسراتیو

پزشکان این بیماری را بر اساس موضع ایجاد آن دسته بندی می‌کنند. به این ترتیب انواع کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:

• پروکتیت اولسراتیو : در این مورد التهاب به ناحیه ای نزدیک به مقعد (روده بزرگ) محدود می‌شود و خونریزی رکتوم ممکن است تنها نشانه بیماری باشد. این شکل از بیماری خفیف ترین نوع است.
• پروکتوزیسموئیدیت : التهاب در روده بزرگ و سیگموئید رخ می‌دهد. علائم و نشانه ها شامل اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد و عدم توانایی در حرکت روده به رغم تلاش برای انجام این کار است.
• کولیت سمت چپ : التهاب از روده به سمت سیگموئید نزولی گسترش می یابد. علائم و نشانه ها شامل اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد در سمت چپ و کاهش وزن ناخواسته است.
• لوزالمعده پانکولیت : اغلب بر کل روده بزرگ تأثیر می‌گذارد و باعث اسهال خونی، گرفتگی شکم و درد، خستگی و کاهش وزن قابل توجه می‌شود.
• کولیت اولسراتیو حاد شدید : این شکل کولیت بر کل روده بزرگ تأثیر می گذارد و باعث درد شدید، اسهال، خونریزی ، تب و عدم توانایی هضم غذا می‌شود.

علل ایجاد کولیت

علت دقیق کولیت اولسراتیو مشخص نیست. تا پیش از این، تصور می‌شد رژیم غذایی و استرس عامل این بیماری هستند. اما اکنون پزشکان معتقدند که این عوامل ممکن است باعث تشدید بیماری شوند، اما عامل کولیت اولسروز نیستند.

یکی از مهمترین دلایل احتمالی این بیماری نقص سیستم ایمنی بدن است. هنگامی که سیستم ایمنی بدن سعی در مقابله با ویروس مهاجم یا باکتری دارد، یک پاسخ ایمنی غیر طبیعی باعث می شود، سیستم ایمنی بدن نیز به سلول های دستگاه گوارش حمله کند.

همچنین به نظر می‌رسد که وراثت در این امر نقش دارد. این عارضه در افرادی که دارای اعضای خانواده با این بیماری هستند، شایع تر است. با این حال، بیشتر افراد مبتلا به کولیت این سابقه خانوادگی را ندارند.

علائم کولیت اولسراتیو

میزان و شدت علائم این بیماری در افراد مبتلا به آن متفاوت است. علائم همچنین می‌توانند با گذشت زمان تغییر کنند.

افرادی که به UC مبتلا هستند ممکن است دوره هایی از علائم خفیف یا بدون علائم را تجربه کنند. این امر به عنوان بهبودی خوانده می شود. با این حال، علائم می‌توانند مجدداً برگردند و شدید باشند. علائم شایع کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر است:

• درد شکم
• افزایش صداهای شکمی
• مدفوع خونین
• اسهال
• تب
• درد رکتوم
• کاهش وزن
• سوء تغذیه

همچنین UC ممکن است باعث ایجاد شرایط دیگری شود، که عبارتند از :

• درد مفاصل
• تورم مفصل
• حالت تهوع و کاهش اشتها
• مشکلات پوستی
• زخم های دهان
• التهاب چشم

محققان بر این باورند که کولیت اولسراتیو ممکن است در اثر سیستم ایمنی بیش فعال ایجاد شود. با این حال، علت حمله سیستم ایمنی به روده مشخص نیست.

عوامل خطر کولیت روده

عوامل خطری که ممکن است احتمال بروز بیماری کولیت روده یا کولیت زخمی را افزایش دهند، عبارتند از:

• ژن ها: ممکن است فرد ژنی را از والدین به ارث ببرد که خطر این بیماری را افزایش دهد.
• اختلالات ایمنی : اگر فرد یک نوع اختلال ایمنی داشته باشد، خطرات بروز این بیماری در او افزایش می‌یابد.
• عوامل محیطی : باکتری‌ها، ویروس ها و آنتی ژن ها ممکن است سیستم ایمنی بدن را تحریک کنند.

چگونگی تشخیص کولیت روده

آزمایشات مختلفی می توانند به پزشک در تشخیص UC کمک کنند. از آنجایی که این اختلال علائم مشابهی با دیگر بیماری های روده مانند بیماری کرون دارد، انجام آزمایشات تشخیصی برای تعیین نوع دقیق بیماری اهمیت زیادی دارد. آزمایشات تشخیص کولیت اولسراتیو اغلب شامل موارد زیر است:

• آزمایش مدفوع : پزشک مدفوع بیمار را از نظر دارا بودن خون، باکتری و انگل بررسی می کند.
• آندوسکوپی: در این روش پزشک از لوله انعطاف پذیر برای بررسی معده، مری و روده کوچک استفاده می کند.
• کولونوسکوپی: این آزمایش تشخیصی شامل قرار دادن یک لوله انعطاف پذیر طولانی به داخل روده برای بررسی داخل روده بزرگ است.
• بیوپسی : در این حالت جراح نمونه بافتی را از روده بزرگ برای تجزیه و تحلیل خارج می کند.
• سی تی اسکن: این روش به منظور پرتونگاری تخصصی شکم و لگن انجام می شود.
• آزمایش خون : این آزمایش اغلب در تشخیص UC مفید است. شمارش کامل خون به منظور تشخیص علائم کم خونی، سطح بالای پروتئین و رسوب ویتامین C برای بررسی التهاب و بررسی وجود آنتی بادی ها از کاربرد های آزمایش خون است.

درمان کولیت

این عارضه یک بیماری مزمن است. هدف از درمان آن، کاهش التهاب ناشی از علائم است تا از این طریق بتوان از تشدید علائم جلوگیری نمود و دوره بهبودی بیشتری داشت. درمان های کنترلی کولیت زخمی به این شرح است:

دارو

ممکن است پزشک دارویی را برای کاهش التهاب و تورم تجویز کند. این داروها به تخفیف علائم کمک می کنند. این نوع داروها شامل موارد زیر است:

• مسالامین (آساکول و لیالدا)
• سولفاسالازین (آزولفیدین)
• کلوزال

برخی از موارد UC ممکن است به کورتیکواستروئیدها، آنتی بیوتیک ها و داروهایی که عملکرد سیستم ایمنی بدن را سرکوب می کنند، نیاز داشته باشند. داروهای بیولوژیک، آنتی بادی هایی هستند که به روش دیگری باعث از بین رفتن التهاب می شوند.

در سال ۲۰۱۸، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) استفاده از توفاسیتینیب (Xeljanz) را به عنوان درمانی برای UC تصویب کرد. این دارو در ابتدا برای درمان آرتریت روماتوئید استفاده میشد، این دارو سلول های مسئول التهاب را هدف قرار می دهد و اولین داروی خوراکی است که برای درمان طولانی مدت UC تأیید شده است.

بستری شدن در بیمارستان

اگر علائم شدید باشد، لازم است در بیمارستان بستری شوید تا اثر کم آبی و از بین رفتن الکترولیت هایی که اسهال ایجاد می کند ، اصلاح شود. همچنین ممکن است نیاز به جایگزینی خون و درمان عوارض دیگر داشته باشید. محققان به دنبال درمان های جدیدتری هستند.

جراحی کولیت اولسراتیو

در صورت کم خونی شدید، علائم مزمن و ناتوان کننده، سوراخ شدن روده بزرگ یا انسداد روده، انجام جراحی ضروری است. سی تی اسکن یا کولونوسکوپی می تواند این مشکلات جدی را تشخیص دهد. جراحی شامل از بین بردن کل روده بزرگ با ایجاد یک مسیر جدید برای دفع مواد زائد است. در واقع از طریق ایجاد یک مجرای در دیواره شکم مواد زائد از بدن خارج میشود. از هر پنج نفر مبتلا به کولیت روده یک بیمار در طول زندگی خود نیاز به عمل جراحی دارد.

درمان طبیعی کولیت اولسراتیو

داروهای تجویز شده برای درمان این بیماری می توانند عوارض جانبی جدی داشته باشند. به همین جهت برخی از افراد برای مدیریت UC به درمان های طبیعی روی می آورند. داروهای طبیعی که ممکن است به درمان کولیت اولسراتیو کمک کند عبارتند از:

• بوسولیا: این گیاه برخی از واکنش های شیمیایی موجود در بدن را متوقف می کند و می تواند باعث کاهش التهاب شود.
• برملین: این آنزیم به طور طبیعی در آناناس یافت می شود. اما به عنوان مکمل نیز به فروش می رسند. این آنزیم ممکن است علائم این عارضه را کاهش دهد.
• پروبیوتیک: روده و معده محل زندگی میلیاردها باکتری است. هنگامی که باکتری ها سالم هستند، بدن قادر به جلوگیری از التهاب و علائم کولیت اولسراتیو است. مصرف غذاهای دارای پروبیوتیک یا مصرف مکمل های پروبیوتیک می تواند به تقویت سلامتی فلور میکروبی موجود در روده کمک کند.
• بذر / پوسته Psyllium: این مکمل فیبر می تواند به منظم نگه داشتن حرکات روده کمک کند و ممکن است علائم را کاهش دهد و از یبوست جلوگیری کند که دفع را آسان تر خواهد نمود.
• زردچوبه: این ادویه زرد طلایی سرشار از کورکومین است. کورکومین آنتی اکسیدانی است که به کاهش التهاب کمک می کند.

رژیم کولیت اولسراتیو

هیچ رژیم غذایی خاصی برای کولیت اولسراتیو وجود ندارد. هر شخص نسبت به غذا و نوشیدنی ها واکنش متفاوتی نشان می دهد. با این حال، چند قانون کلی ممکن است به این افراد کمک کند.

• رژیم غذایی کم چرب : هنوز علت دقیق مفید بودن رژیم غذایی کم چرب برای مبتلایان به کولیت روده مشخص نیست.

اما تحقیقات نشان می دهد که خوردن غذاهای کم چرب ممکن است باعث تاخیر در دوره بروز علائم شود. برای این منظور می توانید چربی های سالمی مانند روغن زیتون و اسیدهای چرب امگا ۳ را جایگزین کنید.

• ویتامین C: این ویتامین ممکن است اثرات محافظتی بر روی روده داشته باشد. افرادی که رژیم های غذایی سرشار از ویتامین C دارند، کمتر در معرض علائم این بیماری قرار می گیرند. غذاهای سرشار از ویتامین C شامل جعفری، فلفل، اسفناج و انواع توت ها هستند.
• فیبر: در زمان تشدید علائم، فیبر بیشتری مصرف کنید. زیرا این ماده به نظم حرکات روده ای کمک می کند.