بواسیر چیست؟ علائم بیماری هموروئید، علت، انواع و عوارض

گفتنی است بیش از نیمی از مردم دنیا در طول زندگی خود حداقل یک بار این بیماری را تجربه می‌نمایند، این در حالی است که طبق آمار موجود میزان شیوع آن در دو جنس (زن و مرد) مساوی ذکر شده است و در بیشتر موارد سن ابتلا به این بیماری بالای ۴۵ سال گزارش شده است.

بواسیر یا هموروئید چیست؟ یک بیماری است که در ناحیه مقعد و نشیمنگاه ایجاد می‌شود. بواسیر به انگلیسی (hemorrhoids) هم شناخته می‌شود. اگر به موقع برای درمان هموروئید اقدام کنید دیگر به نوع پیشرفته و مزمن این عارضه دچار نمی‌شوید.

هموروئید چیست؟

جالب است بدانیم که بواسیر یا هموروئید بالشتک های عروقی طبیعی موجود در کانال مقعد می‌باشد که نقش بسزایی را در عمل دفع ایفا می‌کنند. به عبارت ساده تر این بیماری یک نوع واریس وریدی محسوب می‌شود که در اثر برجستگی و تورم شبکه سیاهرگ در ناحیه رکتوم (راست روده) یا زیر پوست اطراف مقعد ایجاد می‌شود.

بدیهی است زمانی که رگ های این ناحیه متورم یا ملتهب شود، از حالت طبیعی خود خارج خواهد شد و در قالب یک بیماری بروز می‌کند. البته بر اساس اظهار نظر بسیاری از پزشکان ایجاد فشار در بروز این بیماری نقش بسزایی را ایفا می کند، بدین معنا که با تکرار یبوست و فشار، در هنگام عمل دفع سیاهرگ های ناحیه مقعد پرخون و متورم شده و ممکن است با سایش سطح سیاهرگ ها، خونریزی ایجاد شود.

این احتمال وجود دارد که فرد مدتی مبتلا به بیماری بواسیر یا هموروئید بدون علامت باشد و تنها با ایجاد خونریزی پی به بیماری خود ببرد.

بواسیر، که به آن هموروئید نیز می گویند، زمانی اتفاق می افتد که خوشه هایی از وریدهای راست روده یا مقعد شما متورم شوند (یا متسع شوند). هنگامی که این سیاهرگ‌ها متورم می‌شوند، خون در داخل جمع می‌شود و باعث می‌شود که سیاهرگ‌ها به سمت بیرون به داخل غشاهای اطراف بافت مقعدی گسترش و نفوذ پیدا کنند.

منبع : https://www.healthline.com/health/types-of-hemorrhoids

Hemorrhoids, also called piles, happen when clusters of veins in your rectum or anus get swollen (or dilated). When these veins swell, blood pools inside and causes the veins to expand outward into the membranes around your rectal and anal tissue.

به این مقاله نیاز دارید؟ جراحی هموروئید با لیزر

علت بواسیر چیست؟

عواملی باعث که ایجاد فشار و کشش در ناحیه مقعد می‌شوند، از علت های هموروئید به شمار می روند. معمولاً یک عامل به تنهایی باعث ایجاد این بیماری نمیشود، بلکه سبک زندگی غلط و مجموعه ای از عوامل در طول زندگی دست به دست میدهند! به طور کلی می‌توان عوامل متعددی را در بروز بیماری مورد بحث دخیل دانست که در ذیل به آن اشاره می‌کنیم:

• ابتلا به یبوست مزمن
• ابتلا به اسهال طولانی مدت
• رژیم غذایی کم فیبرو مصرف مداوم فست فود
• کم آبی بدن در اثر استفاده ناکافی از مایعات
• اضافه وزن
• نشستن و یا ایستادن به مدت طولانی
• انجام ورزش های سنگین مثل وزنه برداری
• بلند کردن و جابه جایی اجسام سنگین
• وراثت
• بارداری
• سرفه های مزمن
• مصرف مشروبات الکی
• نزدیکی مقعدی
• عوارض جراحی‌ راست‌ روده‌ یا پارگی‌ مجرای‌ تناسلی‌ به‌ هنگام‌ زایمان‌ و دوختن‌ آن‌
• فشار یا زور زدن به هنگام عمل دفع
• استفاده از لباس های تنگ با الیاف مصنوعی
• مصرف بعضی از داروها
• کهولت سن
• نشستن طولانی مدت در توالت

علائم بواسیر یا هموروئید

شایان ذکر است نشانه‌های بواسیر زیاد است و توصیه می‌شود فرد تنها در صورت بروز یکی از نشانه های مذکور به پزشک متخصص مراجعه نماید، چرا که عدم توجه به علائم بواسیر و درمان نکردن آن می‌تواند منجر به پیشرفت و حاد شدن شرایط بیماری شود. این علائم عبارتند از :

• خونریزی: به طور کلی شایع ترین نشانه بیماری بواسیر یا هموروئید خونریزی به رنگ روشن است که در مراحل ابتدایی و یا خفیف به صورت قطره قطره است، اما با پیشرفت این بیماری شدت خونریزی نیز بیشتر خواهد شد. به نوعی که در برخی از موارد این احتمال وجود دارد که فرد مبتلا دچار کم خونی شود. خون ریزی میتواند به شکل خروج قطرات خون از مقعد، مشاهده خون روی مدفوع و یا دستمال توالت و یا مشاهده لکه روی لباس زیر باشد.
• لمس زائده گوشتی: لمس بیرون زدگی های گوشتی و یا پرولایس از مقعد، نیز یکی دیگر از نشانه های این بیماری محسوب می شود که البته بیشتر به علت پیشرفت بیماری ظاهر می شود. این بیرون زدگی میتواند هنگام دفع و با زور زدن به بیرون رانده شدو بعد از دفع به داخل مقعد برگردد. در مراحل پیشرفته تر این بیرون زدگی حتی با فشار دست هم به داخل بر نمیگردد.
• لمس برجستگی و تورم زیر پوست اطراف مقعد
• احساس درد: درد مقعد یکی از اصلی ترین نشانه های این بیماری است. احساس درد اغلب با دفع مدفوع شدت می یابد.
• احساس خارش: این نشانه به ندرت ایجاد می شود. علت خارش بیرون زدن زائده و عدم توانایی در رعایت بهداشت مقعد است.
• ترشح مخاطی (بلغمی) پس از اجابت مزاج
• دفع ناقص مدفوع: فرد حتی پس از انجام عمل دفع احساس می کند تخیله کامل انجام نشده است. همچنین ممکن است به طور مداوم احساس نیاز به دفع داشته باشد.

به این مقاله نیاز دارید؟ برای آشنایی با شکل ظاهری بیماری صفحه عکس بواسیر را مشاهده کنید.

انواع هموروئید

نشانه های بواسیر یا هموروئید به طور معمول با توجه به موقعیت قرار گیری این بیماری متفاوت می باشد، این بیماری بسته به علائم و نشانه ها و محل ایجاد به سه دسته زیر تقسیم بندی میشود:

بواسیر یا هموروئید داخلی

همان گونه که می دانیم هموروئید بخشی از ساختمان طبیعی راست روده وابتدای کانال مقعد و در بالای خط دندانه ای و یا اپی تلیوم ستونی (ازحدود ۶-۳ سانتیمتری داخل مقعد) است که به صورت بالشتک های عروقی کوچک یا همان توده های زیر مخاطی ضخیمی می‌باشد که به علت ایجاد فشار موقع اجابت مزاج، این احتمال وجود دارد که متورم شوند.

وظیفه اصلی این بالشتک ها کمک در کنترل باد و مایع مدفوعی وهمچنین جهت تسهیل دفع و مراقبت از مجرای مقعد در هنگام خروج مدفوع می باشد.در نوع داخلی بالشتک بواسیری از درون روده متورم می شود، اما فرد مبتلا قادر به دیدن و یا لمس کردن این بالشتک ها نیست.

همچنین بر اساس نظر سنجی به عمل آمده از بیماران، بیشتر افراد در این نوع از هموروئید احساس درد و یا ناراحتی ندارند، اما به علت ایجاد فشار در هنگام اجابت مزاج خراشیدگی روی توده هموروئیدی به وجود می‌آید که این امر منجر به خونریزی می شود و تکرار آن در مرور زمان باعث خروج بالشتک ها به سمت خارج از مقعد می شود. بواسیر داخلی خود به چهار درجه تقسیم بندی می‌شود، که در ادامه به شرح تفضیلی آن خواهیم پرداخت.

• درجه یک: در این حالت توده هموروئید یا بواسیری کمی بزرگ شده و تنها نشانه آن در بعضی افراد، ایجاد خونریزی بدون درد می باشد.
• درجه دو: در این حالت توده هموروئید یا بواسیری بزرگ تر شده ، به گونه ای که در هنگام اجابت مزاج از مقعد بیرون می‌زند. اما بلافاصله بعد از اتمام عمل دفع ، به صورت طبیعی ( خود به خود) به داخل مقعد باز می گردد، هر چند در این حالت فرد امکان بروز خونریزی نیز وجود دارد.
• درجه سه: در این حالت توده هموروئید یا بواسیری باز هم بزرگ تر شده و در حین اجابت مزاج دچار بیرون زدگی می شود ،اما دیگر قادر نیست خودبه خود ، به داخل مقعد برگردد، از این رو با استفاده از دست آن را به داخل مقعد هدایت کرد ، در این درجه از بیماری هموروئید، امکان بروز خونریزی نیز می تواند وجود داشته باشد.
• درجه چهار: در این حالت توده هموروئید یا بواسیری در بیرون از مقعد قرار می گیرد اما دیگر حتی با استفاده از دست نیز نمی تواند به داخل مقعد باز گردد.

به این مقاله نیاز دارید؟ درمان بواسیر داخلی

بواسیر یا هموروئید خارجی

این هموروئید زیر خط دندانه ای و زیر پوست اطراف مقعد قرار دارد و در اکثر موارد بسیار دردناک است. هموروئید خارجی در زیر پوست کناره مقعد ایجاد می شود و این ناحیه نسبت به ایجاد درد و خونریزی حساس تر می باشند و همچنین در بیشتر موارد فرد احساس خارش شدیدی در ناحیه مقعد دارد، به نحوی که توده با اولین خارش دچار خونریزی می شود.

جالب است بدانیم در بعضی از موارد این احتمال وجود دارد که بواسیر یا هموروئید مانند کیسه‌ای پراز خون مشاهده شود که البته این بالشتک های پر خون بسیار دردناک و متورم می شوند و از سوی دیگر نیز مستعد پاره شدن و یا خونریزی هستند و باید خیلی سریع نسبت به درمان بواسیر خارجی اقدام کرد.
افزایش فشار داخل شکم و لگن که به عللی همچون زور زدن طولانی، وجود مدفوع سفت و حاملگی یا آسیب می تواند ایجاد شود.

به این مقاله نیاز دارید؟ درمان بواسیر خارجی

بواسیر یا هموروئید ترومبوزه

به طور کلی این نوع از بواسیر بسیار دردناک است و می تواند ظرف حداکثر چند ساعت به وجود آید به گونه ای که بیمار طی ۴۸ یا ۷۲ ساعت احساس درد شدید و ناراحت کننده ای را تجربه می کند. در این صورت توصیه می شود فرد به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه نماید.

هموروئید های ترومبوزه به صورت برآمدگی کبود رنگ در لبه های کناری مقعد ظاهر می شوند و اندازه آن مانند یک لوبیا است. علل اصلی بروز این نوع از بواسیر ایجاد فشار بیش از حد در هنگام دفع مدفوع، نشستن و ایستادن طولانی مدت و یا انجام ورزش های سنگین و بلند کردن اجسام سنگین می باشد(مانند راننده ها و ورزشکاران).

به این مقاله نیاز دارید؟ بواسیر خونی چیست؟

تشخیص بواسیر

بدیهی است هموروئید را می توان با معاینه فیزیکی تشخیص داد، در ادامه به اختصار نحوه انجام معاینه بیان می شود:

1. در وضعیت سجده (knee-chest)
2. لترال( sim’s)
3. لیتومی : حالت طاق باز با ران های خم شده به شکم و زانوی خم شده

باید در نظر داشت که می توان هموروئیدهای خارجی را از بیرون مشاهده نمود، اما هموروئید داخلی تا بیرون نزند هرگز قابل رویت نخواهد بود. از سوی دیگر این احتمال وجود دارد که در معاینه توسط دست، انگشت آغشته به خون شود.

این در حالی است که بهترین روش برای تشخیص هموروئید داخلی رکتوسکوپی می باشد که از این طریق ۸ تا ۱۰ سانتی متر از انتهای دستگاه گوارش قابل دید است، همچنین سیگموئیدسکپی یا کولونوسکوپی, جهت رد تشخیص های افتراقی دیگر ضروری می باشد با مشاهده مقعد و بافت اطراف می توان هموروئید خارجی و هموروئید داخلی پرولایه را تشخیص داد.

چه زمانی برای درمان بواسیر به پزشک مراجعه کنیم؟

در صورت تجربه هر یک علائم این بیماری می بایست جهت تشخیص و تعیین درمان مناسب با پزشک مشورت کنید. اما در صورت تجربه علائم زیر اورژانسی به پزشک مراجعه کنید.

• اگر در همان‌ جایی‌ که‌ بواسیر بوده‌، یک‌ برجستگی‌ سفت نیز‌ تشکیل‌ شود.
• اگر بواسیر باعث‌ درد شدید شود.
• اگر میزان خونریزی شدید باشد.
• تغییر در عادات اجابت مزاج برای چند هفته
• وجود خون در مدفوع
• وجود مدفوع سیاه یا قیری رنگ
• احساس ضعف، سردرد و یا تب

به این مطلب نیاز دارید؟ دکتر بواسیر کدام متخصص است؟

عوارض بواسیر

متأسفانه بسیاری از افراد به علت خجالت به پزشک متخصص جهت انجام معاینه و درمان بواسیر یا هموروئید مراجعه نمی کنند و این امر باعث پیشرفت بیماری خواهد شد به نحوی که با گذشت زمان انجام عمل دفع و یا حتی نشستن بسیار دردناک و عذاب آور خواهد شد.

این درحالی است که برخی از افراد نیز به دلیل عدم مراجعه به پزشک متخصص باعث طولانی شدن روند درمان و یا پیشرفت بیماری و بروز عوارض بواسیر می شوند، از این رو توصیه می شود با رویت علایمی مانند درد ، خونریزی و یا التهاب بدون فوت وقت به پزشک متخصص مراجعه شود. چرا که با گذشت زمان و پیشرفت بیماری درمان پیچیده تر خواهد شد.

درمان

بعد از انجام معاینه و مشخص شدن نوع هموروئید ، پزشک معالجتان بهترین روش درمان بواسیر را به شما پیشنهاد می‌دهد. راه‌های مختلفی برای درمان این عارضه وجود دارد که شامل روش های خانگی و دارویی، رابربند، اسکلروتراپی، استاپلر ، جراحی بواسیر و لیزر درمانی است.

انتخاب روش درمان رابطه مستقیمی با نوع بواسیری که به آن مبتلا هستید و همچنین شدت پیشرفت بیماری دارد. اگر به دنبال یک روش ساده و سرپایی برای رهایی از این بیماری هستید، روش قطعی درمان بواسیر با لیزر را به شما پیشنهاد می‌دهیم.

به این مقاله نیاز دارید؟ هزینه عمل بواسیر با لیزر

پیشگیری

همان طور که گفته شد، مجموعه ای از عوامل در این بیماری نقش دارند، اما رایج ترین علت این بیماری یبوست است. شایان ذکر است عدم درمان به موقع یبوست و یا اسهال مزمن می تواند زمینه ساز بروز بیماری های مانند بواسیر یا هموروئید و یا شقاق در فرد شود، بنابراین توصیه می شود در اولین فرصت ممکن اقدام به رفع آن نمایند.

با رعایت نکات زیر میتوانید از بواسیر پیشگیری کنید :

• استفاده از ملین های گیاهی: مصرف خاکشیر، آلو، انجیر و زردآلو، لواشک، برگه های میوه
• استفاده کافی از مایعات : مصرف روزانه ۸ تا ۱۰ لیوان آب، نوشیدن مایعات کافئین دار، توصیه نمیشود.
• استفاده از روغن زیتون: توصیه می شود در غذا و یا در سالاد به عنوان جایگیزین سس استفاده شود.
• استفاده ازسبزیجات پخته: سبزیجات پخته باعث تحریک معده و یا روده نخواهند شد.
• انجام فعالیت های بدنی مناسب: عدم تحرک می تواند باعث تنبلی روده شود از این رو توصیه می شود فرد در طول روز اقدام به پیاده روی نماید.
• عدم مصرف برخی از داروها: مصرف داروهای اعصاب و روان ، قرص آهن و مواردی از این دست می تواند باعث بروز یبوست شود.
• عدم اعتیاد به مواد مخدر: مصرف مواد مخدر و یا استعمال دخانیات می تواند زمینه ساز ابتلا به یبوست محسوب شود.
• مصرف خودسرانه ملین های شیمیایی خطرناک است، چرا که طبق گزارشات موجود استفاده از ملین های شیمیایی می تواند باعث بروز تنبلی روده و یا سایر مشکلات دیگر در فرد شود،

باید در نظر داشت که در صورت عدم دستیابی به نتیجه مطلوب، به طور حتم باید به پزشک متخصص مراجعه شود تا ضمن بررسی دقیق دلایل اصلی ایجاد کننده ( ممکن است به علت ضایعات خوش خیم یا حتی سرطان های روده باشد) اقدامات درمانی لازم صورت گیرد.

سوالات متداول درباره هموروئید