
هرگونه خروج خون از مقعد به دلایل گوناگون را خونریزی مقعدی می نامند. هنگام مواجهه با خون روی مدفوع یا در کاسه توالت، نگران و دستپاچه نشوید چون این خونریزی ممکن است دلایل مختلفی مثل عارضه های نشیمنگاهی داشته باشد. خروج خون بسته به علت آن ممکن است همراه با مدفوع یا بصورت جداگانه و خفیف یا شدید باشد.
ایجاد اختلال در هر بخش از دستگاه گوارش مثل مری، معده، روده باریک، روده بزرگ، راست روده (رکتوم) و مقعد میتواند منجر به خونریزی مقعد شود. اما بر اساس تحقیقات صورت گرفته، در بیشتر موارد خونریزی بر اثر ایجاد فشار هنگام اجابت مزاج، یبوست و یا اسهال مزمن رخ میدهد. البته شدت و رنگ خونریزی معمولا از قرمز روشن تا قهوه ای متغیر است.
نکته مهمی است که باید به آن دقت کنید:
- اگر خونی که مشاهده میکنید به رنگ تیره باشد، احتمالا خونریزی از بخش های بالایی دستگاه گوارش مثل معده، مری یا روده است.
- همچنین مشاهده خون قرمز روشن، نشان دهنده خونریزی در قسمت انتهایی دستگاه گوارش مثل رکتوم و مقعد است. با این حال وجود خون در مدفوع باید همیشه جدی گرفته شود و با مراجعه به پزشک بررسیهای لازم روی آن صورت گیرد.
آشنایی با انواع خونریزی مقعد

همانطور که در بالا اشاره کردیم با توجه به اینکه منشأ خونریزی کدام بخش از دستگاه گوارش است میتوان این عارضه را به سه نوع تقسیم کرد:
هماتوشزی: منشأ این خونریزی روده بزرگ است و چون فاصله مقعد تا روده بزرگ کم است، خونی که بیمار مشاهده میکند به رنگ قرمز روشن است. این نوع خونریزی معمولا شدید نیست و در داخل مدفوع یا بصورت جداگانه دیده میشود.
از علائم هماتوشزی که ممکن است بیمار تجربه کند شامل تب، درد شکم و تغییراتی در دفع مثل اسهال و غیره است.
ملنا: مشاهده مدفوع تیره و حتی سیاه رنگ، نشان دهنده خونریزی از بخش فوقانی دستگاه گوارش است. شدت این نوع خونریزی مقعدی معمولا بیشتر است و علت تغییر رنگ را میتوان فاصله زیاد معده، مری یا روده کوچک تا مقعد دانست.
طی این فاصله، خون اکسیژن خود را از دست میدهد و به همین دلیل به رنگ تیره دفع میشود.
خون مخفی: در این حالت خون در مدفوع وجود دارد اما بیمار قادر به مشاهده آن نیست و تنها با آزمایش گایاک یا تست O.B می توان آن را تشخیص داد. این آزمایش معمولا برای افرادی که به دلیل کم خونی یا فقر آهن به پزشک مراجعه می کنند، تجویز میشود.
دلایل خونریزی از مقعد یا خون در مدفوع
شایع ترین دلایل خونریزی از مقعد یا خون در مدفوع را میتوان موارد زیر عنوان کرد:
شقاق یا زخم مقعد
به ایجاد یک زخم یا پارگی در پوست اطراف مقعد، شقاق یا فیشر گفته میشود. این عارضه علاوه بر خونریزی علائم دردناک دیگری مثل خارش، سوزش و التهاب هم به همراه دارد. بیماران معمولا به دلیل علائم آزاردهنده به دنبال سریع ترین راه برای درمان شقاق هستند.

بواسیر داخلی و خارجی
وقتی رگهای ناحیه مقعد دچار التهاب و تورم می شوند، فرد به هموروئید مبتلا شده است. شایع ترین نشانه هموروئید خونریزی از مقعد است. البته این عارضه علائم دردناک دیگری مثل برآمدگی در ناحیه مقعد، درد و التهاب هم به همراه دارد.

به این مقاله نیاز دارید؟ راههای درمان بواسیر با لیزر و عمل جراحی هموروئید
اسهال خونی
بدیهی است از جمله بیماریهای بسیار شایعی که باعث خونریزی از مقعد میشود، میکروب ها و انگل ها هستند. اسهال های خونی که به دلیل این عوامل ایجاد می شوند معمولا سیر حادی دارند یعنی طی چند روز ایجاد میشود و فرد را دچار اسهال شدید همراه دفع خون میکند. اسهال خونی به راحتی قابل درمان بوده، به گونه ای که می توان با مصرف آنتی بیوتیک به نتیجه مطلوب دست یافت.
کولیت زخمی
یک بیماری خود ایمنی است که در آن مخاط روده بزرگ با هجوم سلول های دفاعی زخم شده و بیمار دچار درد شکم، اسهال و خونریزی می شود. این بیماری سیر مزمنی دارد و تا سال ها فرد را به مشکل می اندازد و بیمار باید دارو مصرف کند.
سرطان
به دلیل شیوع سرطان روده بزرگ و قابل علاج بودن آن بسیاری از موارد خونریزی مقعد، نیازمند انجام کولونوسکوپی است تا پزشک از سلامت روده بزرگ مطمئن شود. خوشبختانه در سال های اخیر با تحصیل تعداد زیادی از پزشکان در رشته فوق تخصصی گوارش انجام کولونوسکوپی کامل میسر شده است.
تاکید بر این نکته ضروری است که در صورت تشخیص زودرس سرطان کولون این بیماری با انجام جراحی کاملا درمان و باعث بهبود کامل بیمار میشود و تنها راه تشخیص زودرس این بیماری انجام کولونوسکوپی کامل به دست یک پزشک ماهر است.
زخم معده
این زخم گوارشی که بر روی معده و روده کوچک تاثیر می گذارد، زمانی ایجاد میشود که لایه مخاطی معده کاهش می یابد و اسیدهای گوارشی باعث ایجاد زخم در آن میشوند. یکی از نشانه های این عارضه خونریزی مقعدی است.
زمان مراجعه به پزشک
شایان ذکر است در سه مرحله باید خیلی سریع برای درمان خونریزی مقعد به پزشک متخصص مراجعه کرد:
۱- در صورت همراه بودن خونریزی مقعد با هر یک از علائم زیر، باید به صورت اورژانسی به پزشک مراجعه نمود.
– تنفس تند و سطحی
– سرگیجه یا چرخیدن سر پس از ایستادن
– تاری دید
– غش کردن
– گیجی
– حالت تهوع
– سردی، رطوبت و رنگ پریدگی پوست
– کاهش ادرار
۲- اگر خونریزی مقعد دارای مشخصات زیر باشد، بهتر است در اولین فرصت ممکن به پزشک متخصص مراجعه نمائید.
– مداوم یا شدید
– همراه با درد یا انقباضات شدید شکمی
– همراه با درد مقعد
۳- اگر خونریزی مقعد بیش از یک یا دو روز طول بکشد و یا کم اما آزاردهنده باشد، به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری و درمان خانگی خونریزی مقعدی
باید توجه داشت در صورت بروز خونریزی که منشا و یا علت آن دلایلی مثل یبوست و غیره باشد، ممکن است با رعایت نکات ذیل بتوان این عارضه را برطرف کرد.
در حالیکه اگر میزان خونریزی شدید باشد و یا اینکه به راحتی قطع نشود، باید به پزشک مراجعه شود و این نوع درمان به هیچ وجه موثر نخواهد بود بلکه میتواند باعث وخیم شدن شرایط بیمار شود.
- استفاده از دستمال توالت: توصیه میشود از کاغذ توالت نرم دو لایه استفاده کنید، حتی اگر ناچار شوید با خودتان به محل کار ببرید. بعضی بیماران از انواع زبر و ارزان قیمت کاغذ توالت استفاده می کنند. همیشه با کاغذ توالت نرم خود را به آرامی خشک کنید.
- ناخنها را کوتاه کنید: ناخنهای بلند شاید مد روز باشند، ولی میتوانند خطرناک هم باشند. یک بار خانمی را که دچار خونریزی شدید مقعد شده بود به بخش اورژانس آوردند. معلوم شد که هنگام پاک کردن خود بعد از اجابت مزاج، بهطور اتفاقی با ناخن بلند یک رگ بواسیری را پاره کرده بود.
- مقعد را چرب کنید: چرب کردن مقعد پیش از اجابت مزاج، به دفع راحت مدفوع کمک میکند.
- توجه به نحوه غذا خوردن و نوع آن: غذای خود را بهدقت بجوید و بدانید آنچه را که میخورید باید از مقعد شما خارج شود. کمتر اتفاق میافتد ولی اگر قطعهای استخوان کوچک خورده شود، ممکن است هنگام عبور از مقعد باعث بریدگی، پارگی و خونریزی مقعد گردد.
- استفاده کافی از مایعات: روزانه شش تا هشت لیوان آب بخورید. آب باعث نرم شدن مدفوع و خروج آسان آن با حداقل زور زدن میشود. هرچه بیشتر زور بزنید، امکان خونریزی از مقعد بیشتر میشود.
- مصرف غذاهای فیبردار: توصیه می شود از میوهها، سبزیجات، حبوبات و غلات به میزان کافی استفاده شود چرا که این مهم باعث افزایش حجم مدفوع شده و در نتیجه مانع از ایجاد فشار به هنگام اجابت مزاج خواهد شد.
روشهای پزشکی درمان خونریزی
در نهایت تشخیص و درمان خونریزی مقعد که بیشتر از دوبار تکرار شده فقط توسط پزشک امکانپذیر است. معمولا افرادی که کمتر از ۴۰ سال سن دارند و دلیل خونریزی آنها عواملی مثل یبوست و هموروئید تشخیص داده شده، نیاز به بررسی های بیشتر ندارند.
حتی اگر علت خونریزی جدی نباشید، باید منشا آن تشخیص داده شود. قطعا روش های خانگی و تغییر در سبک زندگی و عادات غذایی نمیتواند نشخه درمانی برای همه انواع خونریزی باشد. معمولا پزشک برای افراد بالای ۴۰ سال کولونوسکوپی تجویز می کند، زیرا احتمال بروز سرطان در این افراد کمی بالاتر است.
باید خاطر نشان کرد که یکی از روش های تشخیص خونریزی انجام کولونوسکوپی است که می توان با انجام این آزمایش به راحتی علت بروز خونریزی را تشخیص داد و سپس اقدام به درمان موثر نمود.
برای درمان خونریزی بواسیر، شقاق (فیشر)، زخم معده و بیماری هایی از این قبیل ممکن است نیاز به انجام جراحی و یا سایر روش های پزشکی باشد.
سلام
خونریزی مقعدی دلایل زیادی میتونه داشته باشه که برای تشخیص قطعی نیاز به معاینه و بررسی هست
خون روشن معمولا از بخش های انتهایی روده و مقعد هست و میتونه بخاطر بیماری های نشیمنگاهی باشه اما برای نظر قطعی باید معاینه بشید ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
سلام من چندین بار خون تقریبا روشن تو مدفوعم دیدم دلیلش چیه
سلام
خون شفاف میتونه نشون دهنده ابتلا به هموروئید داخلی یا شقاق باشه اما برای نظر قطعی لازمه که معاینه انجام بشه
تا حد امکان از یبوست جلوگیری کنید و در اولین فرصت مراجعه کنید ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
سلام سه چهار روزه خون شفاف بعد مدفوع میبینم میشه راهنمایی کنید علائم دیگه ای ندارم
سلام
دوست عزیز باید حضوری مراجعه کنید و معاینه باشید شاید با دارو و پماد آنتی فیشر درمان بشه اما ممکنه جراحی هم لازم داشته باشه. بدون معاینه نمیشه نظر قطعی داد
تلفن کلینیک ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
سلام
من ۱۵ سالمه و حدودا از پارسال مشکل قشاق پیدا کردم ولی خب جدی نگرفتم الان حدود یک ماه بود یه چیزایی میدیم ولی مطمئن نبودم ولی الان مطمئن شدم خونه
خونی که میبینم قرمز روشن هستش و خیلی کمه بعد احساس میکنم با کمی ترشح همراه یعنی تو ترشح خون هستش لطفا راهنمایی کنید چیکار باید بکنم
سلام
خونریزی دلایل زیادی میتونه داشته باشه که به معنی اختلال در بخشی از دستگاه گوارش هست. اگر رنگ خون روشنه شاید در بخش های انتهایی گوارش مقعد و رکتوم دچار خونریزی شدین که میتوه به دلیل هموروئید و شقاق و… باشه اما بدون معاینه نمیشه نظر قطعی داد. لطفا برای تعیین وقت تماس بگیرید ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
سلام دکتر خسته نباشید من در عرض دو هفته سه بار خونریزی مقعدی داشتم که بعد از دستشویی اتفاق افتاده از چی میتونه باشه
سلام
دوست عزیز علائم دیگه ای هم دارید؟ در صورتیکه خونریزی تکرار شد توصیه میکنم حتما مراجعه کنید و به سایر علائمتون هم بی توجه نباشید مثل درد، سوزش، خارش و …
سلام من ۲۰ سال دارم من یک بار فقط دچار خونریزی مقعدی شدم و اولش خیلی شوک شدم میخاستم ببینم برای یک بار هم باید ب پزشک مراجعه کنم؟
سلام
دوست عزیز توصیه میکنم روزه نگیرید و فیبر و مایعات کافی در طی روز مصرف کنید تا دچار یبوست نشید. آیا علائم دیگه ای مثل درد و سوزش هم دارید؟
لازمه که حضوری مراجعه کنید تا بررسی لازم انجام بشه. ممکنه به هموروئید داخلی مبتلا باشید که خونی شده و نیاز به درمان داره
برای تعیین وقت با ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸ تماس بگیرید
سلام من خانمی ۵۴ ساله هستم ،چند حدود یکماه پیش یه مسافرت ۴ روزه داشتم که یبوست گرفتم و با دستشوئی رفتن خونریزی داشتم بعد از اون هر روز حتی بدون یبوست خونریزی دارم رنگ خون مثل پریودی هست و خیلی نگران شدم الانم روزه میگیرم ولی هر شب که می رم دستشوئی خونریزی دارم اطفا راهنمائی بفرمایید.
سلام
جناب محمود بدون انجام آزمایشات آندوسکوپی یا کولونوسکوپی امکان تشخیص دقیق محل خونریزی نیست. اما اگر میتونید حضوری برای معاینه مقعدی هم مراجعه کنید، شاید عارضتون مقعدی باشه و نیازی به آزمایشات دیگه ای نباشه ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
سلام به شما
من سنم ۱۷ سالمه، و از مشکل اچ پایلوری است که مبتلا هستم به مدت زیاد، از ۲ روز به این سو در هنگام مدفوع خون جاری میاید، البته پیش از هم میآمد ولی با داروی پزشک زخم معده ام خوب شد ولی از ۲ روز به این سو به مشکل خون از در مدفوع خون میآید پیش پزشک رفتم و اون گفت اگر یک معاینه کولونوسکوپی بکنی که معلوم شود چی است، اما واقعیت این است که من نمیخواهم کولونوسکوپی کنم نظر به این سنم که ۱۷ سالمه، از شما یک خواستم که هر چه عاجل یک راهی خانگی و عاجل را برایم تجویز کنید تا خوب شوم
با درود.
سلام
دوست عزیز باید سایر علائمتون مثل بیرون زدگی یا گوشت اضافه، درد و زخم هم بررسی بشه تا بتوینم تشخیص دقیق بدیم. ممکنه خونریزی به دلیل هموروئید یا شقاق باشه اما برای اطمینان لازمه حضوری تشریف بیارید
سعی کنید تا حد امکان از خشکی مدفوع هم جلوگیری کنید. تعیین وقت ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
باسلام واحترام
حدود چند روزی هست هنگام مدفدع چند قطره خون روشن خارج میشه وحس میکنم مدفو ع م تیره تره.لطفا. راهنمایی بفرمایید
سلام
دوست عزیز اگر کنار مقعدتون زائده ایجاد شده که خونریزی هم میکنه احتمالا به دلیل ابتلا به بواسیر یا هموروئید هست. برای درمان بواسیر خونی باید به کلینیک مراجعه کنید و اجازه ندین خونریزی طولانی بشه
همنچنین سعی کنید تا حد امکان فیبر و مایعات مصرف کنید تا دچار یبوست نشید. تلفن کلینیک ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
سلام من علی هستم چندسالی است چون من اعتیاد داشتم دور مقعد من غدهای ریزی زده است وهر۳ماه دو بار هر باری که به دستشویی میرم خونریزی شدید اما بنده به علت وسواسی هنگام دستشویی زور هم میزنم هیچ علائم مانند سر گیجه اسهال تار بودن چشم تنگی نفس و…….. ندارم موقع دستشویی مطفوع هم سفت نیست میخاستم راهنمایی کنید ممنون
سلام
دوست عزیز شقاق مزمن که چندسال از شروع اون گذشته فقط با جراحی و لیزر درمان میشه و مصرف آنتی بیونیک کمکی به درمان نمیکنه
توصیه میکنم در اولین فرصت برای معاینه و درمان شقاق مراجعه کنید. تعیین وقت ۰۲۱۸۸۸۷۱۰۷۸
لیزر شقاق یک روش سرپایی هست که در کلینیک ما انجام میشه و در کمتر انیم ساعت عارضشون درمان میشه
درودبرشما. خانمم چندسالی هست شقاق دارد. هرآنتی بیوتیکی که میخوره خونریزی مقعدی بهش دست میده. فقط باکلاروریترومایسین اگه تلفظش درست گفته باشم عارضه خونریزی نمیده. لطفا راهنمایی بفرماییدعلت چیست وچه کاربایدبکنیم. سنش ۴۸سال مباشد. سپاس