دستگاه گوارش یکی از مهم‌ترین بخش‌های بدن هر انسانی است و هر تغییری در شکل مدفوع می‌تواند نشانه مهمی از بیماری‌ها باشد. یکی از رایج ترین شرایط و اختلالات باریک شدن یا تکه تکه شدن مدفوع است. این مشکل می‌تواند از یک شرایط ساده مثل یبوست و یا بیماری‌های پیچیده‌تری مثل سرطان نشات گیرد. به هر حال اگر این مشکل را به طور مداوم تجربه می‌کنید، در اولین فرصت برای بررسی علت و درمان با پزشک مشورت کنید.
درباره علت یبوست، علائم و راه درمان خانگی و دارویی بیشتر بدانید.
در ادامه مطلب علت باریک شدن مدفوع را بررسی می‌کنیم و در آخر هم به بررسی نحوه تشخیص و درمان این بیماری می‌پردازیم :
مدفوع نرمال چه ویژگی‌هایی دارد؟
مدفوع نرمال باید ویژگی‌های زیر داشته باشد و در صورتی که هر یک از موارد را شامل نشود، یعنی مشکلی وجود دارد که نیازمند بررسی است.
مطلب مرتبط: ۵ علت تغییر رنگ مدفوع
- رنگ مدفوع نرمال، باید قهوه ای پررنگ یا کم رنگ باشد. (مدفوع سیاهرنگ نیاز به بررسی فوری دارد)
- غلظت مدفوع نرمال، باید مثل خمیر دندان باشد (اگر سفت یا شل تر است، با پزشک مشورت کنید)
- طول مدفوع نرمال، باید بین ۱۰ الی ۲۰ سانتی متر باشد.
- مدفوع نرمال باید بدون نیاز به فشار از مقعد خارج شود.
انواع شکل مدفوع
خارج شدن شکل مدفوع از حالت نرمال و همیشگی می‌تواند نشان دهنده یک مشکل گوارشی باشد. اگر هر یک از موارد زیر را بیشتر از چندبار مشاهده کردید، برای اشخیص علت به پزشک مراجعه کنید:
- مدفوع آبکی یا شل
- مدفوع سفت و خشک
- مدفوع چرب
علت باریک شدن مدفوع در بزرگسالان
از مهم‌ترین علل باریک شدن مدفوع می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم :
۱. بواسیر یا هموروئید
بیماری بواسیر ( هموروئید) شایع ترین بیماری مقعدی است و به دو نوع هموروئید داخلی و هموروئید خارجی تقسیم می‌شود. در نوع داخلی سیاهرگ های داخل مقعد متورم شده اند در حالی که در نوع خارجی سیاهرگ های زیر پوست اطراف مقعد متورم شده است.
اگر داخل مقعد سیاهرگ ها متورم شده باشند، عبور مدفوع به سختی انجام شده و شکل و فرم مدفوع تغییر می‌کند. ممکن است این توده کامل داخل مقعد باشد و بیمار اطلاعی از وجود آن نداشته باشد. پیشنهاد میکنم برای اطلاعات بیشتر صفحه علائم بواسیر را مطالعه کنید.
با مراجعه به صفحه درمان بواسیر با نحوه درمان این عارضه بطور کامل آشنا خواهید شد.
۲. یبوست
بی شک رایج ترین علت رشته ای شدن مدفوع یبوست است. یبوست می‌تواند سبب کاهش دفعات اجابت مزاج شده و یا سبب دفع مدفوع با فشار شود. یبوست معمولاً در اثر کمبود مصرف فیبر ایجاد می‌شود.عدم مصرف فیبر می‌تواند کاهش حجم مدفوع را به دنبال داشته و سبب باریک شدن مدفوع شود. اقدام به موقع برای بررسی علت و درمان یبوست از ابتلا به عوارض این بیماری پیشگیری می‌کند.
۳. تنگی مقعد
یکی دیگر از مواردی که سبب باریک شدن مدفوع می‌شود، تنگی مقعد است. تنگی مقعد می‌تواند مادرزادی وجود داشته یا در اثر عوارض جراحی‌های مقعدی مثل جراحی بواسیر و شقاق ایجاد شود. با انجام لیزر به جای جراحی می‌توان از این عوارض پیشگیری کرد. در هر حال تنگی مجرای رکتوم به دلیل آسیب‌های جراحی و یا گوشت اضافه سبب رشته ای شدن مدفوع می‌شود.
مرتبط: شقاق چیست؟
۴. سندروم روده تحریک پذیر
سندرم روده تحریک پذیر (IBS) نوعی بیماری گوارشی است که علت مشخصی ندارد. این عارضه سبب می‌شود فرد بیمار مرتباً علائم گوارشی مثل یبوست و اسهال را تجربه کند. شدت و میزان این علائم در فرد متفاوت است. علائم این بیماری می‌تواند سبب باریک شدن مدفوع شود.
از علائم سندرم روده تحریک پذیر می‌توانیم به این موارد اشاره کنیم :
- یبوست یا گاز
- نفخ شکم
- ترشحات مخاطی مقعد
- نیاز مداوم به دفع مدفوع
- گرفتگی شکم
۵. سرطان مقعد
سرطان از علل کمتر شایع این بیماری است، ولی با این حال نباید به سادگی از کنار آن عبور کرد. سرطان مقعد سبب رشد خارج از کنترل سلول‌های مقعدی می‌شود که در نهایت زائده‌ای را در رکتوم ایجاد می‌کند. این بیماری می‌تواند تغییراتی در شکل، اندازه و فرم مدفوع ایجاد نماید.
این بیماری می‌تواند همراه با علائم زیر باشد :
- درد مقعد
- خونریزی یا خون در مدفوع
- خارش
- تورم گره‌های لنفاوی
- ترشحات رکتوم
- لمس برآمدگی‌هایی در مقعد
۶. زگیل مقعد
زگیل مقعد یکی از انواع رایج زگیل‌های تناسلی است. در صورت برقراری رابطه مقعدی با فرد آلوده به ویروس پاپیلومای انسانی، این ویروس وارد مقعد شده و تودههای ریز به هم پیوسته‌ای شبیه گل کلم داخل و خارج مقعد ایجاد می‌کند. این توده ممکن است کامل داخل مقعد باشند و یا چشم دیده نشوند. اگر تودههای زگیل مقعد بزرگ باشند، ممکن است سبب باریک و رشته‌ای شدن مدفوع شوند.
درمورد روش درمان زگیل مقعد در صفحه مربوطه بطور کامل توضیح داده‌ایم.
۷. دیورتیکولیت
دیورتیکولیت یک بیماری گوارشی است که در آن زائده های ملتهب یا عفونی در روده بزرگ (کولون) ایجاد شده است. فردی که مبتلا به دیورتیکولیت پیشرفته است، می‌تواند مدفوع باریک یا مدفوع بسیار کوچکی داشته باشند که به شکل گلوله است. این اتفاق زمانی می‌افتد که دیورتیکولیت باعث انحراف روده بزرگ شود و شکل مدفوع شما را تغییر دهد.
هنگامی که دیورتیکولیت دارید، ممکن است علائم زیر را نیز داشته باشید:
- وجود خون که باعث می‌شود مدفوع، رنگ قرمز روشن یا تیره به خود بگیرد یا سیاه و قیری شود
- مدفوع بدبو
- اسهال یا یبوست
- نیاز به زور زدن در هنگام اجابت مزاج
۸. نهفتگی مدفوع
نهفتگی مدفوع شبیه یبوست، اما مهمتر است. با نهفتگی، یک توده مدفوع خشک در رکتوم (قسمت پایین کولون درست قبل از مقعد) گیر می‌کند. این شرایط از دفع مدفوع جلوگیری کرده و فقط مدفوع باریک ممکن است قادر به دفع باشد.
۹. داروها
داروهایی که حرکت روده را کند می‌کنند، می‌توانند باعث باریک شدن مدفوع شوند. آنها می توانند منجر به یبوست و نهفتگی احتمالی مدفوع شده و در نهایت باعث نازک شدن مدفوع شوند. برخی از داروهایی که می‌توانند این کار را انجام دهند، عبارتند از:
- داروهای ضد درد مانند مورفین
- آنتی کولینرژیک ها مانند اسکوپولامین یا اکسی بوتینین
- داروهای ضد اسهال ، در صورت مصرف زیاد
۱۰. سرطان روده بزرگ
یک توده سرطانی در روده یا نزدیک به انتها، نزدیک مقعد، می تواند باعث ایجاد مدفوع نازک شود. اگر توده به اندازه کافی بزرگ باشد که حرکت مدفوع را از طریق روده مسدود کند، مدفوع نازک به اندازه مداد ممکن است تنها چیزی باشد که بتواند از بین برود.
سایر علائم مرتبط با سرطان روده بزرگ عبارتند از:
- درد شکم
- خون در مدفوع
- کاهش وزن ناخواسته
در چه صورت با پزشک مشورت کنیم؟
در صورتی که علائم تغییر در اجابت مزاج بیشتر از ۲ هفته به طول انجامیده و یا هر یک از علائم زیر را دارید، فورا با پزشک خود در این مورد مشورت نمایید :
- خونریزی یا خون در مدفوع
- درد شکمی
- استفراغ
- تب بالای ۳۸ درجه
علائم مدفوع باریک
باریک شدن و یا تکه تکه شدن مدفوع ممکن است با علائم زیر همراه باشد :
- درد شکم
- گرفتگی و اسپاسم عضلات شکم
- حالت تهوع
- مشاهده خون در مدفوع
درمان مدفوع باریک
روش‌های درمان مدفوع باریک بر اساس علت ایجاد آن به این شرح است :
- بواسیر : بیماری بواسیر در مراحل اولیه با مصرف فیبر کافی و نوشیدن آب کنترل می‌شود، اما برای درمان قطعی جراحی به روش سنتی و یا با لیزر توصیه می‌شود.
- یبوست : یبوست با مصرف فیبر بیشتر و نوشیدن آب کافی و مصرف سبزیجات درمان می‌شود، در موارد شدیدتر مصرف داروهای ملین توصیه می‌شود. اگر یبوست مزمن بود باید جهت بررسی این مشکل با پزشک مشورت کنید.
- تنگی مقعد : برای درمان تنگی مقعد در صورت لزوم انجام جراحی توصیه می‌شود.
- سندروم روده تحریک پذیر : این بیماری درمان قطعی نداشته و با مصرف دارو کنترل می‌شود.
- زگیل مقعد : تودههای زگیل با کرایو و لیزر درمان میشوند.
- دیورتیکولیت : موارد خفیف دیورتیکولیت معمولاً با تغییر رژیم غذایی و آنتی بیوتیک درمان می شوند. مواردی از دیورتیکولیت که احتمالاً باعث باریک شدن مدفوع می شود، معمولاً نیاز به درمان اضافی دارند. برخی از افراد مبتلا به دیورتیکولیت دچار آبسه می شوند که باید تخلیه شود. در موارد شدید، جراحی برای برداشتن بخشی از روده ممکن است ضروری باشد.
- نهفتگی مدفوع : این شرایط با برداشتن مدفوع گیر کرده در رکتوم درمان می شود. این می تواند به صورت دستی توسط پزشک انجام شود. همچنین ممکن است از مداخلاتی مانند شیاف یا تنقیه استفاده شود.
- سرطان : بسته به پیشرفت سرطان، درمان می تواند متفاوت باشد. جراحی برای برداشتن توده یک روش رایج است و ممکن است بیماری با شیمی درمانی یا پرتودرمانی یا هر دو درمان شود.
تشخیص
یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی ممکن است آزمایش هایی را برای کمک به تعیین علت مدفوع نازک توصیه کند. آزمایشاتی که ممکن است برای یافتن علت مدفوع نازک انجام شود می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- معاینه دیجیتال رکتوم : یک پزشک معاینه دستی انجام می دهد تا ببیند آیا می تواند توده ای را در داخل راست روده احساس کند.
- آزمایش مدفوع : نمونه ای از مدفوع به آزمایشگاه فرستاده می شود و می توان آن را از نظر عفونت یا خون بررسی کرد.
- کولونوسکوپی : در طی این روش، دوربینی در روده بزرگ قرار داده می‌شود، تا نقاطی را که ممکن است غیرطبیعی باشد یا باعث علائم مدفوع نازک شود، بررسی شود. اگر چیزی غیر طبیعی به نظر برسد، پزشک می تواند نمونه برای آزمایش بردارد.
منبع : www.verywellhealth.com/thin-stools-6455833
