درمان بیرون زدگی روده(افتادگی یا پرولاپس) مقعد چیست؟

یکی از مشکلات و اختلالات شایع ناحیه مقعد به خصوص در افراد کهنسال افتادگی رکتوم، بیرون زدن روده یا همان پرولاپس مقعد است. این مشکل در نتیجه بیرون زدن بخشی از رکتوم از مقعد ایجاد میشود. فرد بیمار هنگام لمس  توده متورم و گوشتی بیرون زده از مقعد را مشاهده می‌کند. این بیرون زدگی می تواند با درد و یا خونریزی همراه باشد،اما خوشبختانه قابل درمان است در ادامه مفصلاً به بررسی این بیماری و راهکارهای درمان آن می پردازیم.

بیرون زدگی مقعد چیست؟

رکتوم یا همان راست روده بخش انتهای روده بزرگ است،که بعد از آن مقعد قرار دارد. هنگامی که مدفوع وارد رکتوم شود، احساس نیاز به اجابت مزاج تحریک می شود. در این بخش ماهیچه ها به دفع مدفوع کمک می کنند، هرگاه پرولاپس رکتوم رخ دهد ،ماهیچه های رکتوم، همراه با مدفوع رو به پایین یعنی همان مقعد رانده شده و ممکن است از آن خارج شود.

به طور کلی پرولاپس اصطلاحی است که پزشکان برای تغییر جای اعضای بدن به کار میبرند.

بر اساس آمار تقریباً از هر ۱۰۰۰ نفر ۳ نفر به افتادگی رکتوم مبتلا می شوند. این بیماری در زنان و افراد بالای ۵۰ سال شایع تر است با این حال ممکن است، هر فردی در هر سنی به بیماری مبتلا شود‌.

علت افتادگی روده

افتادگی رکتوم یا همان پرولاپس رکتوم در اثر تضعیف عضله های این ناحیه رخ می دهد. تضعیف عضلات با بالا رفتن سن طبیعی است، اما موارد دیگری نیز میتوانند در کاهش قدرت این عضلات موثر باشند که از جمله آنها می توانیم به این موارد اشاره کنیم؛

• زایمان و بارداری
• آسیب ها و عوارض ناشی از جراحی لگن
• عوارض عفونت های انگلی روده
• سرفه یا عطسه مزمن
• آسیب نخاع
• یبوست مزمن
• اسهال
• عوارض بیماری فیبروز کیستیک
• کهولت سن 

عکس افتادگی روده

آیا افتادگی روده خطرناک است؟

این بیماری لزوماً جدی و خطرناک نیست! اما می‌تواند برای برخی ناراحت کننده بوده و باعث ایجاد عوارضی مثل اختلال در دفع شود. یکی از شایع ترین عوارضی که در اثر تاخیر در درمان این بیماری ایجاد می شود، بی اختیاری مدفوع است.

انواع پرولاپس رکتوم

افتادگی یا پرولاپس رکتوم انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر میشود؛

• پرولاپس داخلی؛ در این مرحله عضله روده شروع به لغزش کرده و داخل مقعد شده است، اما هنوز از مقعد بیرون نزده است.
• پرولاپس مخاطی؛ در این حالت پوشش مخاطی داخلی راست روده از داخل به خارج مقعد شروع به بیرون زدگی کرده است.
• پرولاپس خارجی؛ در این حالت شکل رکتوم از مقعد خارج شده است، در این حالت ممکن است در ابتدا تنها زمانی که مدفوع می کنید، پوشش رکتوم از مقعد خارج شود،اما با گذشت زمان بیرون زدگی ثابت خواهد شد.

علائم بیرون زدگی مقعد

ممکن است همراه با بیرون زدگی روده از مقعد، یک یا چند مورد از علائم زیر را نیز تجربه کنید؛

• احساس فشار یا برآمدگی در مقعد
• احساس اینکه چیزی در مقعد باقی مانده حتی بعد از دفع
• مشاهده یک توده قرمز  و گوشتی بیرون زده از مقعد
• نشت مخاط، مدفوع و خون از مقعد
• درد یا خارش مقعد

تفاوت افتادگی روده و بواسیر

افتادگی رکتوم و هموروئید (بواسیر) دو بیماری مجزا و اختلال شایع مقعدی هستند، ولی با این حال ممکن است علائم مشابهی را ایجاد کرده که تشخیص آن دور از هم را مشکل کند.

بواسیر یا هموروئید رگهای خونی متورم در مقعد هستند که می توانند باعث خارش درد خونریزی شود. در موارد شدیدتر بواسیر میتواند پرولاپس شده و از مقعد خارج شود. در این موارد ممکن است شبیه به افتادگی رکتوم به نظر برسد.

در بیشتر موارد بواسیر میتواند در اثر یبوست و بعد از بارداری و زایمان ایجاد شود. پرولاپس رکتوم علت های احتمالی بسیار زیادی دارد ولی معمولا در اثر فشار زیاد مقعد ایجاد میشود. جهت تشخیص قطعی این بیماری ها لازم است توسط پزشک متخصص معاینه شوید.

به این مقاله نیاز دارید؟ درمان بواسیر با لیزر – لیزر بواسیر

تشخیص پرولاپس رکتوم

جهت تشخیص بیماری در مرحله اول سابقه پزشکی فرد را بررسی کرده و فرد را معاینه میکند. جهت تشخیص و رد سایر مشکلات احتمالی ممکن است یک یا چند آزمایش زیر تجویز شود.

• معاینه دیجیتال رکتال؛ این آزمایش یک معاینه فیزیکی است که مقعد مورد بررسی قرار می‌گیرد.
• دفکوگرافی ؛ این آزمایش تصویربرداری یا MRI از عضلات تصویر برداری میکند.
• مانومتری آنورکتال؛ این آزمایش قدرت اسفنکتر های مقعد را اندازه گیری می کند.
• تنقیه باریم؛ این آزمایش با تصویر برداری اشعه ایکس قدرت عضلات را بررسی میکند.
• کولونوسکوپی؛ این آزمایش رایج با استفاده از لوله ای انعطاف پذیر و طویل انجام شده و داخل روده بزرگ را در مانیتور نمایش میدهد.

آیا پرولاپس رکتوم خود به خود از بین می رود؟

در بزرگسالان نه. اگر افتادگی رکتوم در کودک رخ دهد، ممکن است پس از درمان علت از بین برود. به عنوان مثال، اگر کودک شما مدفوع سفت، اسهال یا عفونت انگلی دارد، درمان این شرایط فشار عضلات کف لگن او را کاهش می دهد. با ادامه رشد کودک، عضلات خود را ترمیم خواهند کرد. با این حال، اگر بالغ هستید، پرولاپس رکتوم بدون جراحی بهبود نمی یابد.

عوارض درمان نکردن بیرون زدگی روده

اگر پرولاپس علائم آزاردهنده ای ایجاد نمی کند، ممکن است بتوانید برای مدتی با افتادگی رکتوم زندگی و از آن مراقبت کنید. مراقبت از آن به این معنی است که رکتوم را به صورت دستی به داخل برگردانید. پزشکان توصیه می کنند که به پهلو دراز بکشید و زانوهای خود را به سینه خود نزدیک کنید و از یک پارچه مرطوب و گرم استفاده کنید تا به آرامی رکتوم را به جای خود برگردانید. با این حال، پرولاپس به مرور زمان بدتر خواهد شد.

پرولاپس رکتوم درمان نشده می تواند عوارض زیر را در پی داشته باشد:

• بی اختیاری مدفوع : با ادامه کشش عضلات مقعدی، ممکن است در نگه داشتن گاز و مدفوع مشکل داشته باشید. از بین افرادی که پرولاپس رکتوم دارند، ۵۰ تا ۷۵ درصد افراد این عارضه را گزارش می کنند.
• یبوست : انباشته شدن راست روده و مشکلات هماهنگی عضلانی ممکن است برای تخلیه مدفوع مشکل ایجاد کند. برخی افراد یبوست متناوب با بی اختیاری دارند.
• زخم های راست روده : اصطکاک و قرار گرفتن در معرض پوشش مخاطی راست روده ممکن است باعث زخم‌های مقعدی و زخم‌های دردناک شود که می‌تواند خونریزی کند. خونریزی کنترل نشده می تواند منجر به کم خونی شود.
• گیر افتادن رکتوم : ممکن است رکتوم در بیرون مقعد گیر کند و امکان برگرداندن آن در جای خود نباشد. در این حالت ممکن است جریان خون در بافت قطع شود و این می تواند منجر به مرگ بافت و پوسیدگی راست روده شود.

درمان افتادگی مقعد و روده 

چندین روش جراحی برای رفع افتادگی رکتوم وجود دارد. نوع روش جراحی بسته به شرایط خاص هر بیمار دارد. برای بزرگسالان به طور کلی سالم، اولین انتخاب معمولا رکتوپکسی است که روشی برای ترمیم رکتوم از طریق شکم است. با این حال، برخی از افراد ممکن است کاندیدای خوبی برای جراحی شکم نباشند. در این موارد جراحی رکتوم گزینه دیگری است.

جراحی شکمی (رکتوپکسی)

این جراحی رکتوم را به موقعیت اولیه خود در لگن باز می گرداند. جراح رکتوم را با بخیه های دائمی به دیواره پشتی لگن (ساکروم) می چسباند. رکتوپکسی در ۹۷ % درصد مواقع موفقیت آمیز است.

بسته به شرایط بیمار و تجربه جراح، ممکن است رکتوپکسی با جراحی باز شکم یا جراحی کم تهاجمی (لاپاروسکوپی) انجام شود. جراحی باز به معنای باز کردن حفره شکم برای دسترسی به اندام های بدن و جراحی لاپاراسکوپی از طریق برش‌های کوچک روی شکم و با استفاده از یک دوربین کوچک انجام می‌شود و گاهی اوقات با استفاده از یک ربات جراحی انجام می‌شود. هر دو روش تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.

اگر بیمار سابقه یبوست مزمن داشته و اگر این یک عامل کمک کننده به افتادگی رکتوم بوده است، جراح ممکن است در زمان رکتوپکسی، بخش جزئی از روده را بردارد. این عمل عملکرد روده را بهبود می بخشد.

روش رکتال (پرینه)

اگر جراحی شکم گزینه ایده عالی نباشد، جراح ممکن است از طریق مقعد، پرولاپس رکتوم را درمان نماید. جراحی رکتوم همیشه مانند جراحی شکم به بیهوشی عمومی نیاز ندارد و در بیشتر افراد با بی حسی اپیدورال انجام میشود. اگر پرولاپس بسیار جزئی باشد یا اگر پرولاپس رکتوم در خارج از مقعد گیر کرده باشد، روش رکتوم یا پرینه ممکن است، انتخاب بهتری باشد.

خطرات یا عوارض احتمالی جراحی افتادگی رکتوم چیست؟

تمام جراحی ها با خطراتی همراه است، از عوارض این جراحی میتوانیم به این موارد اشاره کنیم:

• خونریزی.
• عفونت
• لخته شدن خون.
• آسیب به اندام های مجاور.
• عوارض بیهوشی

دیگر خطرات مرتبط با جراحی افتادگی رکتوم عبارتند از:

• نشت آناستوموز : اگر دو سر روده که جدا شده و دوباره به هم وصل شده اند به درستی بهبود نیابند، ممکن است روده نشت کند و برای ترمیم نیاز به جراحی دیگری باشد.
• یبوست :  در برخی افراد، یبوست پس از جراحی بدتر می شود، ایجاد بافت اسکار در روده ممکن است یکی از دلایل یبوست و تشدید آن باشد.
• اختلال عملکرد جنسی :  در ۱٪ تا ۲٪ مردان پس از جراحی رکتوپکسی احتمال آسیب و اختلال در عملکرد جنسی وجود دارد.

جلوگیری

با رعایت نکات زیر می توانید احتمال افتادگی رکتوم بعد از جراحی را کاهش دهید:

• اختلالات مزمن روده را درمان کنید.
•  اجازه ندهید یبوست مزمن یا اسهال ادامه یابد.  
• با استفاده از تمرینات کگل می توانید عضلات کف لگن خود را تقویت کنید .این ورزش از بی اختیاری ادرار و همچنین پرولاپس احتمالی اندام لگن جلوگیری می کنند.
• پرهیز در دفع مدفوع
• پرهیز از ورزش های سنگین و یا جابه حایی اجسام سنگین
• رعایت کامل بهداشت مقعد
• پرهیز از یبوست با مصرف فیبر کافی

منبع : https://my.clevelandclinic.org/

سوالات رایج افتادگی روده بزرگ