بیماری‌های مقاربتی (STD) قرن‌هاست که برای بشر شناخته شده است. قبل از ظهور پزشکی مدرن، فقدان آگاهی و درک مردم از بیماری‌های جنسی منجر به انتقال گسترده عفونت‌ها می‌شد و درمان‌های کمی برای درمان این بیماری وجود داشت یا هیچ درمانی وجود نداشت.
بیماری مقاربتی در زنان و مردان
طبق گفته سایت kidshealth بیماری‌های مقاربتی که به زبان انگلیسی Sexually transmitted diseases نامیده می‌شوند، عفونت‌هایی هستند که اغلب در طول رابطه و تماس جنسی از راه واژن، مقعد و دهان از فردی به فرد دیگر منتقل می‌شوند. برخی از بیماری‌های مقاربتی در زنان و مردان می‌توانند عواقب شدید و متحول کننده زندگی داشته باشند. به عنوان مثال، سیفلیس می‌تواند در نهایت باعث تخریب تدریجی مغز و نخاع شود که منجر به اختلال عملکرد ذهنی و توهم، مشکلات گفتاری و فلج عمومی شود.
علائم شایع بیماری‌های جنسی
بیماری‌های جنسی STD ممکن است علائم گوناگونی را در هر فرد ایجاد کنند یا اینکه بدون علامت باشند. علائم شایعی که ممکن است نشان دهنده بیماری مقاربتی باشد به شرح زیر است:
- ترشحات غیر عادی آلت تناسلی و واژن
- ایجاد زائده یا زخم در ناحیه تناسلی، در دهان یا مقعد
- خونریزی واژینال مابین عادت ماهیانه
- احساس درد هنگام ادرار
- درد هنگام رابطه جنسی
- تورم و درد غدد لنفاوی
- درد زیر شکم
- تب
- راش روی بدن
در ادامه بصورت جداگانه هر یک از بیماری‌های مقاربتی و علائمی که ممکن است ایجاد کنند و همچنین روش‌های درمان آنها را بطور کامل توضیح خواهیم داد.
بیماری‌های مقاربتی چگونه تشخیص داده می‌شوند؟
در صورتیکه علائم و سوابق جنسی شما نشان دهنده ابتلا به بیماری‌های مقاربتی STD یا عفونت مقاربتی (STI) باشد، پزشک معاینه فیزیکی یا لگنی را برای بررسی علائم عفونت، مانند راش، زگیل یا ترشح انجام می‌دهد.
آزمایشات و تست‌ها
معمولا آزمایشات زیر برای تایید یا رد ابتلا به بیماری های جنسی تجویز می‌شود:
- آزمایشات خون: آزمایش خون می‌تواند تشخیص HIV یا مراحل بعدی سیفلیس را تایید کند.
- نمونه‌های ادرار: برخی از بیماری‌های مقاربتی را می‌توان با نمونه ادرار تایید کرد.
- نمونه های مایع: اگر زخم‌های باز تناسلی دارید، پزشک ممکن است مایع و نمونه‌هایی از زخم‌ها را برای تشخیص نوع عفونت آزمایش کند.
انواع بیماری‌های مقاربتی یا جنسی
برخی از شایع‌ترین بیماری‌های مقاربتی و جنسی را در ادامه بررسی خواهیم کرد:
بیماری مقاربتی کلامیدیا
کلامیدیا یک بیماری مقاربتی شایع و قابل درمان است. درمان می‌تواند گسترش عفونت را متوقف کند و به جلوگیری از مشکلات طولانی مدت کمک کند.
کلامیدیا از طریق رابطه جنسی (واژینال، دهانی یا مقعدی) با فردی که عفونت دارد، پخش می‌شود. اکثر افراد مبتلا به کلامیدیا علائمی ندارند، بنابراین ممکن است بدون اینکه متوجه شوند عفونت را گسترش دهند.
علائم کلامیدیا
علائم این بیماری در صورت ایجاد، می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ترشح از واژن، آلت تناسلی یا مقعد
- درد در قسمت پایین شکم
- تب
- درد هنگام ادرار کردن
تشخیص و درمان کلامیدیا
این عارضه از راه‌های زیر تشخیص داده می‌شود:
- مایع یا ترشح از واژن، مجرای ادرار یا مقعد
- ادرار
پزشکان کلامیدیا را با آنتی بیوتیک درمان می‌کنند. مهم است که ۳ ماه پس از درمان مجدداً آزمایش دهید تا از بهبود عفونت مطمئن شوید، حتی اگر فرد علامتی نداشته باشد.
تبخال تناسلی یا هرپس
تبخال تناسلی یک بیماری مقاربتی (STD) است. هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد، اما داروها می‌توانند به کنترل عفونت کمک کنند. اکثر افراد مبتلا به تبخال تناسلی هیچ علامتی ندارند. آنها حتی ممکن است ندانند که آن را دارند.
همچنین عواملی مثل استرس، خستگی بیش از حد یا قرار گرفتن در نور خورشید می‌توانند ریسک ابتلا به این عارضه را افزایش دهند. این بیماری مقاربتی در دختران ممکن است زمانی که پریود می‌شوند، شیوع پیدا کند. اولین شیوع اغلب شدیدترین است اما با گذشت زمان کمتر می‌شود.
علائم تبخال و درمان
تبخال تناسلی حتی اگر هیچ زخمی وجود نداشته باشد می‌تواند پخش شود زیرا ویروس هنوز در بدن است. این ویروس ممکن است در پوست نزدیک اندام تناسلی باشد و فرد دیگری را در حین تماس جنسی آلوده کند.
برخی از افراد مبتلا به تبخال تناسلی ممکن است در ناحیه تناسلی و مقعدی دچار “شیوع” زخم شوند. (اندام تناسلی اندام‌های جنسی یا تناسلی هستند که در قسمت بیرونی بدن قرار دارند) زخم ها معمولا در عرض چند هفته بهبود می‌یابند.
هیچ درمانی برای تبخال تناسلی وجود ندارد. اما پزشکان می‌توانند داروهایی را برای موارد زیر تجویز کنند:
- جلوگیری از شیوع
- کنترل شدت بیماری در صورت وقوع
- کاهش خطر انتقال تبخال تناسلی به دیگران
بیماری مقاربتی HPV یا زگیل تناسلی
زگیل تناسلی زائده‌هایی هستند که روی واژن، آلت تناسلی، مقعد یا نزدیک آن و گاها در دهان ایجاد می‌شوند. HPV که باعث ایجاد زگیل تناسلی می شود معمولاً از طریق رابطه جنسی واژینال، دهانی یا مقعدی یا تماس نزدیک جنسی با ناحیه تناسلی گسترش می‌یابد. حتی اگر زگیل وجود نداشته باشد، HPV ممکن است همچنان در ناحیه تناسلی فعال باشد و به دیگران سرایت کند.
زگیل تناسلی در زنان و مردان یک بیماری مقاربتی یا بیماری جنسی شایع است. این ویروس همچنین می‌تواند باعث ایجاد برخی از انواع سرطان شود. اما تایپ‌هایی از HPV که باعث زگیل تناسلی می‌شوند معمولاً باعث سرطان نمی‌شوند.
مشاهده مطلب زگیل تناسلی مردان و راه‌های درمان زگیل تناسلی
بسیاری از افراد آلوده به ویروس اچ پی وی هرگز به زگیل مبتلا نمی‌شوند. زگیل‌ها می‌توانند در عرض چند ماه یا حتی چند سال بعد ظاهر شوند.
علائم اچ پی وی و درمان
زگیل‌های تناسلی معمولا روی فرج، واژن، دهانه رحم، آلت تناسلی، کیسه بیضه، مقعد یا نزدیک آن نمایان می‌شوند. احتمال بروز این بیماری مقاربتی در دهان و گلو بسیار کمتر است اما غیر ممکن نیست. بیشتر اوقات زگیل تناسلی بدون درد است. برخی از افراد ممکن است خارش، خونریزی، سوزش یا درد داشته باشند.
درمان‌هایی برای از بین بردن زگیل تناسلی عبارتند از:
- داروهایی که روی زگیل استعمال می‌شوند
- لیزر یا کرایوتراپی
- عمل جراحی
گاهی اوقات زگیل بعد از درمان عود می‌کند. عل این است که درمان‌ها نمی‌توانند ویروس HPV را از بدن پاک کنند و فقط زائده‌ها را از بین می‌برند.
بیماری مقاربتی سیفلیس
سیفلیس یک بیماری مقاربتی (STD) است که درمان زودهنگام آن اهمیت زیادی دارد و از مشکلات طولانی مدت جلوگیری می‌کند. بیماری جنسی سیفلیس معمولاً با لمس زخم یا ضایعات زگیل مانند (به نام کوندیلوم لاتا) ناشی از سیفلیس گسترش می‌یابد. این می‌تواند از طریق رابطه جنسی (واژن، دهان یا مقعد) یا تماس جنسی نزدیک اتفاق بیفتد.
ضایعات شانکر یا کوندیلوم لاتا ممکن است به سختی دیده شود، بنابراین ممکن است فرد نداند که آنها را دارد. یک زن باردار آلوده می‌تواند عفونت را در دوران بارداری یا زایمان به جنین خود منتقل کند.
علائم سیفلیس و درمان
علامت اصلی سیفلیس اولیه یک یا چند زخم بدون درد است. آنها حدود ۳ هفته پس از آلوده شدن فرد ایجاد می‌شوند. شانکر در جایی اتفاق می‌افتد که تماس جنسی اتفاق افتاده است (تناسلی، دهان یا ناحیه رکتوم). معمولا درمان این بیماری جنسی در دهان و گلو از درمان نواحی تناسلی مشکل تر است.
معمولا شانکر در حدود ۳ تا ۶ هفته از بین میرود. اما بدون درمان، سیفلیس به مرحله بعدی یعنی سیفلیس ثانویه میرود.
بیماری جنسی سوزاک
سوزاک یک عفونت باکتریایی است که غشاهای مخاطی از جمله غشاهای دهان و گلو را تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری مقاربتی از طریق رابطه جنسی (واژینال، دهانی یا مقعدی) با فردی که به عفونت مبتلا است، منتقل می‌شود.
علائم و درمان سوزاک
فرد مبتلا به سوزاک ممکن است علائم زیر را داشته باشد:
- ترشح از واژن، آلت تناسلی یا مقعد
- درد بیضه‌ها در مردان
- خونریزی واژینال بین قاعدگی در زنان
- درد در قسمت پایین شکم
- درد هنگام ادرار کردن
- درد رکتوم، به ویژه هنگام اجابت مزاج
پزشکان معمولا بیماری جنسی سوزاک را با یک آنتی بیوتیک درمان می‌کنند که ممکن است تزریقی باشد. مهم است که ۳ ماه پس از درمان مجدداً آزمایش دهید تا از درمان عفونت مطمئن شوید.
بیماری مقاربتی ایدز یا HIV
HIV (ویروس نقص ایمنی انسانی) ویروسی است که به سیستم ایمنی حمله می‌کند. ایدز (سندرم نقص ایمنی اکتسابی) پس از ابتلای فرد به اچ‌آی‌وی برای سال‌ها اتفاق می‌افتد. در بیماری ایدز، سیستم ایمنی بدن به شدت ضعیف می‌شود و عفونت‌های جدی و مشکلات سلامتی رخ می‌دهد.
این بیماری اگر به موقع تشخیص داده شود و بیماران داروهای HIV مصرف کنند، زندگی طولانی و سالمی خواهند داشت.
HIV زمانی گسترش می‌یابد که خون یا مایعات بدن آلوده (مانند مایع منی یا واژن) وارد بدن شود که در موارد زیر می‌تواند اتفاق بیفتد:
- حین رابطه جنسی (مخصوصا رابطه جنسی مقعدی و واژینال)
- از طریق استفاده از سوزن‌های مشترک برای تزریق مواد مخدر یا خالکوبی
- HIV همچنین می‌تواند در دوران بارداری، زایمان یا شیردهی از مادر به کودک منتقل شود.
این بیماری از طریق راه‌های زیر منتقل نمی‌شود:
- سرفه یا عطسه کردن
- دست گرفتن
- اشتراک ظروف غذا خوردن یا لیوان نوشیدنی
اچ آی وی و ایدز چگونه درمان می شود؟
پزشکان معمولا ترکیبی از داروهای مختلف را برای افراد مبتلا به HIV و ایدز تجویز می‌کنند. آنها باید دقیقاً طبق دستور مصرف شوند وگرنه کارایی ندارند.
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یک بیماری مقاربتی شایع است که از طریق رابطه جنسی واژینال بین مردان و زنان گسترش می‌یابد. این عارضه توسط انگلی به نام تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود. بسیاری از افراد مبتلا به تریک هیچ علامتی ندارند و می‌توانند بدون اینکه بدانند عفونت را به دیگران منتقل کنند.
علائم تریکومونیازیس در زنان و مردان
در زنان، علائم می تواند شامل موارد زیر باشد:
- ترشحات واژن که می‌تواند بوی بدی بدهد
- خارش، قرمزی و حساسیت در داخل یا اطراف واژن
- درد هنگام ادرار کردن
- درد هنگام رابطه جنسی
- خونریزی بعد از رابطه جنسی
در مردان، علائم می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ترشح از آلت تناسلی
- درد یا سوزش هنگام ادرار کردن
- ناراحتی بعد از انزال
درمان این بیماری مقاربتی هم معمولا با آنتی بیوتیک انجام می‌شود. بیماران بعد از درمان باید از برقراری رابطه جنسی مجدد با افرادی که به این عارضه مبتلا هستند پرهیز کنند.
راه‌های پیشگیری از بیماری‌های مقاربتی
روش‌هایی برای کمک به کاهش خطر ابتلا به STD در صورت داشتن رابطه جنسی وجود دارد که برخی از آنها به شرح زیر است:
- در هر بار رابطه جنسی (واژینال، دهانی یا مقعدی) از کاندوم لاتکس استفاده کنید.
- قبل از برقراری رابطه جنسی با هر شریک جدید آزمایش شوید.
- از داشتن شرکای جنسی متعدد خودداری کنید.
- واکسیناسیون را قبل از شروع فعالیت های جنسی انجام دهید
آگاهی در مورد بیماری‌های مقاربتی برای اینکه بتوانید از خود محافظت کنید بسیار مهم است.
