زگیل تناسلی از عفونت ها یا بیماری های آمیزشی (STD) است که شایع ترین نوع این عفونت ها به شمار می رود بگونه ای که پیش بینی شده حدود ۷۵% از جمعیت دنیا به این بیماری مبتلا شوند. در حال حاضر در ایران یک میلیون نفر به ویروس این بیماری مبتلا هستند. زگیل تناسلی بیماری مشترک بین مردان و زنان است و می تواند بخش های مختلفی از اندام تناسلی آنها را درگیر نماید.
زگیل تناسلی چیست؟
زگیل تناسلی بیماری عفونی به شدت مسری است که موجب بروز برجستگی هایی کلم مانند بر روی پوست ناحیه تناسلی و مقعد می شود، این برجستگی ها می توانند همرنگ با پوست بدن یا کمی تیره تر از آن باشد. این زگیل ها می توانند سطحی نرم و یا زبر داشته باشند و در تماس پوست دست با آنها حالتی صابونی ایجاد می شود. زگیل ها معمولاً چشم غیر مسلح قابل دیدن نیستند مگر اینکه به یکدیگر بپوندند و توده ای را تشکیل دهند.
عامل این بیماری نوعی ویروس کم خطر به نام HPV شناخته می شود که نواحی تناسلی بدن را درگیر می نماید. امکان انتقال این ویروس از طریق اشخاصی که هیچ یک از علائم این بیماری را ندارند نیز وجود دارد.
زگیل آلت تناسلی زنان
زگیل تناسلی در زنان نواحی از بدن مانند فرج (بخش بیرونی مهبل)، آستر مهبل و گردن رحم (قسمت پایینی و باریک رحم زن) را درگیر می نماید و باعث ایجاد این بیماری می شود. توده های ایجاد شده به ندرت به سرطان تبدیل می شوند ولی اگر این عفونت دائمی شود، باعث ایجاد تغییراتی در ساختمان سلول های طبیعی بدن شده و موجب بروز زگیل های تناسلی می شود. تمامی موارد سرطان دهانه رحم در اثر ویروس HPV ایجاد شده است اما تمامی موارد زگیل های تناسلی و ابتلا به HPV به سرطان مبتلا نمی شوند.
زنان می تواند با انجام تست پاپ اسمیر از وجود سرطان گردن رحم آگاهی یابند. با این تست می توان سلول های پیش سرطانی را شناسایی و قبل از تبدیل شدن آنها به سرطان از این امر پیشگیری نمود.
زگیل آلت تناسلی مردان
علت بوجود آمدن زگیل تناسلی در مردان نیز همان ویروس HPV است. این عارضه در مردان در نواحی آلت تناسلی مردانه، مقعد، کشاله ران و روی کیسه بیضه ها ایجاد می شود. در صورت برقراری رابطه جنسی دهانی احتمال انتقال ویروس از دهان وجود داشته و باعث ایجاد زگیل هایی در گلو و دهان می شود. زگیل های تناسلی در مردان نیز ریسک ابتلا به سرطان آلت تناسلی را افزایش میدهد.
علت زگیل تناسلی چیست ؟
عامل این بیماری ویروسی پاپیلومای انسانی یا همان HPV شناخته می شود. این ویروس دارای ۱۰۰ تیپ مختلف است و ۴۰ نوع از آن در ناحیه تناسلی باعث ایجاد بیماری می شود. در اغلب موارد مبتلایان به آن از این ویروس اطلاعی ندارند چرا که این عامل بیماری زا هیچ نشانه ای را ایجاد نمی کند. البته در برخی موارد ویروس فعال شده و علایمی مانند زگیل های تناسلی را ایجاد می کند نوع خاصی از این ویروس موجب بروز تومور های خطرناک یا سرطان می شود.
علائم زگیل تناسلی در مردان و زنان
از زمان ورود این ویروس به بدن تا بروز زگیل ها ممکن است چند هفته تا چند ماه و حتی چند سال به طول بیانجامد و زمان دقیقی را نمی توان برای آن تعیین نمود. اما همزمان با ایجاد زگیل های تناسلی امکان ایجاد تغییر رنگ پوست نواحی تناسلی و مقعد وجود دارد. این زگیل ها بدون درد هستند اما ممکن است باعث ایجاد التهاب و یا خارش شوند. همچنین در مواردی این ویروس ها ترشحات واژن را افزایش داده و موجب خونریزی می شود.
انواع زگیل تناسلی
انواع زگیل های تناسلی بسته به ظاهر آنها به موارد زیر تقسیم می شوند :
- زگیل کاکل دار
- شبیه به گل کلم
- نوک تیز
- قارچ مانند
- نامنظم
- پاپیلاری
راه های انتقال زگیل تناسلی
این عارضه در اثر تماس پوست با پوست منتقل شده و مهمترین راه انتقال آن از طریق برقراری رابطه جنسی و مخاط بدن است به همین سبب زگیل های تناسلی را از بیماری های آمیزشی به شمار می رود. انتقال این عامل تنها با تماس پوست نواحی تناسلی امکان پذیر بوده و منوط به رابطه جنسی دخولی واژینال یا مقعدی نیست. این ویروس از طریق اندام های تناسلی مهبل و مقعد از شخص ناقل ویروس به شخص دیگر منتقل می شود به علاوه این ویروس این قابلیت را دارا است که از طریق دهان و برقراری رابطه جنسی دهانی نیز منتقل شود. همچنین در برخی از موارد ممکن است این ویروس از مادر به جنین منتقل شود.
ویروس HPV در صورت استفاده از کاندوم منتقل نمی شود اما به این علت که کاندوم تمام سطح نواحی تناسلی را پوشش نمی دهد امکان انتقال عامل بیماری زا وجود دارد. به علاوه امکان انتقال این ویروس از وسایل مشترک مانند حوله، لباس،صندلی، توالت همچنین عمل هایی مانند در آغوش گرفتن و بوسیدن وجود ندارد.
فرق زگیل تناسلی با زگیل معمولی
تفاوت چشمگیر میان زگیل های تناسلی و زگیل های معمولی در محل ایجاد آنها است ، زگیل های معمولی در نواحی به غیر از اندام های تناسلی بدن مانند کف دست و پا ایجاد می شود در حالی که زگیل های تناسلی در نواحی اندام های جنسی بدن زن و مرد بروز می کند. دیگر تفاوت این دو نوع زگیل، عامل ایجاد کننده آن است در حالی که هر دوی این زگیل ها از ویروس پاپیلومای انسانی ناشی می شوند، نوع این ویروس ها باهم متفاوت است. ویروس HPV بیش از ۱۰۰ تیپ مختلف دارد که برخی از انواع آن موجب زگیل های معمولی و برخی دیگر باعث ایجاد زگیل های تناسلی میشوند.
تشخیص زگیل های تناسلی در مردان و زنان
برای تشخیص قطعی این بیماری لازم است با پزشک معالج متخصص در زمینه پوست، زنان و .. مشورت نمایید تا از وجود این زگیل ها اطمینان یابید زیرا در برخی موارد این برجستگی ها با بیماری های پرخطر دیگر مانند سرطان به اشتباه تشخیص داده می شوند. برخی از راهکار های تشخیص این بیماری به این شرح است :
- معاینه چشمی زگیل با استفاده ذره بین
- نمونه برداری از زگیل تحت بی حسی به منظور تشخیص نوع ویروس عامل بیماری
انواع راه های درمان زگیل تناسلی مردان و زنان
زگیل تناسلی بیماری کم خطری محسوب می شود که عمدتاً بدون درمان نیز بهبود می یابد، اما از این نظر که ظاهر نازیبایی را ایجاد می کند، لازم است برای درمان و کنترل بیماری خود تحت نظر پزشک باشید. این بیماری تنها از این جهت خطرناک محسوب می شوند که ریسک ابتلا به سرطان رحم و آلت تناسلی را افزایش می دهند. برخی از درمان های زگیل های تناسلی به این شرح است :
پماد برای درمان زگیل تناسلی
مهمترین پماد هایی که برای از بین بردن زگیل های تناسلی کاربرد دارند, عبارتند از :
- اسید سالیسیلیک : این اسید دارویی قدیمی برای زگیل های تناسلی است که آن را حل می کند. این درمان را بایستی به مدت ۱۲ هفته و روزی یک الی ۲ بار تکرار کنید تا نتیجه دلخواه حاصل شود. مصرف این دارو سوزش، خارش و التهاب ایجاد کرده و مصرف آن برای زنان حامله، افرادی مبتلا به دیابت و بیماری های قلبی توصیه نمی شود.
- پودوفیلین : این دارو از فعالیت ویروس HPV جلوگیری می کند، این دارو علاوه بر عوارضی مانند درد و التهاب ممکن است عوارض گوارشی، خونی و عصبی را نیز ایجاد کند.
- آلدارا : این پماد مختص درمان این بیماری تولید نشده است اما شواهد نشان داده مصرف آن سیستم ایمنی را برای مبارزه با این بیماری تقویت می کند. همزمان با استفاده از این پماد از رابطه جنسی پرهیز کنید زیرا ممکن است باعث ایجاد حساسیت در پوست شریک جنسی شود و کارایی کاندوم و دیافراگم را نیز کاهش دهد. این پماد باید ۳ بار در هفته و به مدت ۱۶ هفته استفاده شود.
- سینکاتچینز : این پماد را باید ۳ بار در روز و به مدت ۴ ماه استفاده نمود و اگر در طی چندین هفته استفاده از آن بهبود حاصل نشد، لازم است از درمان های جایگزین استفاده شود. عوارض این دارو شامل قرمزی پوست، خارش یا سوزش و درد است.
درمان پزشکی زگیل تناسلی
درمان های پزشکی زگیل عبارتند از :
- کرایوتراپی: راه درمان زگیل های تناسلی کرایوتراپی است که در آن زگیل ها هر یک تا دو هفته یک بار با نیتروژن مایع فریز یا منجمد می شوند تا به طور کامل محو شوند.
- درمان با لیزر: روش موثر لیزر دی اکسید کربن می تواند به طور کامل زگیل های تناسلی را از بین ببرد، این روش درمانی تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود.
- جراحی: این روش شامل برداشت زگیل ها از روی پوست می شود و ناحیه درمان قبل از شروع جراحی بی‌حس می‌شود.
- الکتروکوتر یا سوزاندن زگیل: این درمان به عنوان آخرین راهکار بعد از نتیجه نگرفتن از سایرین انتخاب می شود و همراه با به بی‌حسی موضعی انجام می گیرد.
درمان گیاهی زگیل تناسلی
درمان های خانگی را می توان به عنوان مکمل درمان های پزشکی و برای تسریع در فرآیند درمان استفاده نمود. ولی استفاده از این درمان ها بدون مراجعه به پزشک توصیه نمی شود. مهمترین درمان های گیاهی پیش بینی شده برای این بیماری به این شرح است:
- روغن درخت چای : روغن درخت چای روشی موثر در از بین بردن زگیل های تناسلی است که می تواند به طور کامل زگیل ها را محو نماید برای استفاده از این درمان کافی است یکبار در روز از پنبه آغشته به این روغن بر روی زگیل ها استفاده کنید این درمان را باید ۱۰ مرتبه در روز تکرار نمود.
- سرکه سیب : این ماده به علت دارا بودن اسید می تواند به طور موثری در از بین بردن زگیل ها موثر باشد،برای این درمان می بایست پنبه ای را به سرکه آغشته نموده و بر روی زگیل نگه دارید یا با چسب بپوشانید.
- سیر: سیر به علت دارا بودن خواص ضد ویروسی می تواند در از بین بردن این بیماری تاثیرات مثبت داشته باشد، برای این منظور سیر را له کرده و با استفاده از باند بر روی زگیل ها محکم کنید.
- روغن ویتامین E : این روغن به شکل موثری می تواند در خلاص شدن از این ویروس موثر باشد، برای این منظور می بایست این روغن را بر روی نواحی دارا زگیل مالش دهید.
- ریشه شیرین بیان : برای این درمان کافی است ریشه شیرین بیان را به طور مستقیم بر روی نواحی آلوده استعمال نمایید.
واکسن زگیل تناسلی
واکسن زگیل تناسلی یا همان واکسن گارداسیل می تواند از ابتلا به انواع مشخصی از این ویروس یعنی ویروس های تیپ ۶، ۱۱، ۱۶ و ۱۸ پیشگیری نماید. همچنین تزریق این واکسن علاوه بر پیشگیری از ویروس HPV در جلوگیری از ابتلا به سرطان گردنه رحم نیز تاثیر گذار است. این واکسن مورد تایید موسسه ملی سرطان بوده و اثر بخشی آن در حدود ۱۰۰% پیش بینی شده است.
درمان قطعی زگیل تناسلی با چه روشی امکان پذیر است؟
راهکار قطعی برای درمان زگیل های تناسلی وجود ندارد اما خوب است بدانید این ویروس در اثر گذر زمان ضعیف و غیر فعال می شود. ولی ممکن است همزمان با تضعیف بدن، این زگیل ها به حالت فعال تبدیل شوند. درمان این عارضه شامل از بین بردن علائم آن مانند بروز برجستگی ها روی پوست می باشد.