هر آنچه که باید در مورد سرطان کولون (روده بزرگ) بدانید!

سرطان روده بزرگ زمانی ایجاد می شود، که تومورهایی در روده رشد کنند. روده بزرگ یا کولون جایی است که بدن آب و نمک را از ضایعات جامد استخراج می کند. سپس این ضایعات از طریق راست روده حرکت کرده و از طریق مقعد از بدن خارج می شوند.سرطان کولون سومین سرطان شایع در ایالات متحده است. همچنین بیماری کولون سومین علت شایع مرگ ناشی از سرطان است. با این حال، پیشرفت در تشخیص، غربالگری و درمان منجر به افزایش بقا بعد از ابتلا به این بیماری شده است. غربالگری منظم بعد از سن ۵۰ سالگی جهت تشخیص سریع تر توصیه می شود.

حقایقی در مورد سرطان روده بزرگ

• سرطان کولون، روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می دهد و معمولاً با بروز پولیپ در دیواره روده شروع می شود.
• ممکن است علائم بیماری تا مراحل پیشرفته تر ظاهر نشود، اما در صورت بروز این علائم، مشکلات گوارشی شایع ترین علائم است.
• درمان شامل ترکیبی از شیمی درمانی، پرتودرمانی و جراحی است که احتمالاً می تواند به کولوستومی منجر شود.
• یک شیوه زندگی سالم با رژیم غذایی پرفیبر و کم چربی می تواند به جلوگیری از سرطان روده کمک کند و غربالگری می تواند آن را در مراحل اولیه تشخیص دهد.

علائم و نشانه‌ها سرطان کولون

این بیماری معمولاً از پولیپ های خوش خیم ایجاد می شود. در اولین مراحل اغلب علائمی وجود ندارد، اما با پیشرفت سرطان ممکن است علائم زیر ایجاد شوند. علائم این بیماری شامل موارد زیر است:

• اسهال یا یبوست
• تغییر در قوام مدفوع
• مدفوع باریک
• خونریزی رکتوم یا خون در مدفوع
• درد شکم، گرفتگی، نفخ یا گاز
• درد هنگام حرکات روده
• ضعف و خستگی
• کاهش وزن غیر قابل توجیه
• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)
• کمبود آهن

اگر سرطان در بدن گسترش یابد، علائم دیگری ظاهر می شوند.

به این مقاله نیاز دارید؟ تفاوت بواسیر و سرطان روده

علت سرطان کولون

به طور معمول، سلول های بدن در یک روند منظم رشد یافته، تقسیم شده و سپس می میرند. سرطان هنگامی اتفاق می افتد که سلولها بدون کنترل، رشد یافته و تقسیم شوند.

بیشتر موارد این بیماری از توده های غیر سرطانی یا خوش خیم به نام پولیپهای آدنوماتوز ناشی می شود که در دیواره های داخلی روده بزرگ شکل می گیرند.

سلول های سرطانی ممکن است از طریق سیستم خون و لنفاوی به سایر قسمتهای بدن گسترش یابد. این سلول های سرطانی می توانند در فرایندی به نام متاستاز، به بافت سالم در مجاورت روده و سراسر بدن حمله کنند. نتیجه این حمله وضعیتی جدی تر و با شانس درمان کمتر است. دلایل دقیق ایجاد سرطان ناشناخته است، اما سرطان روده بزرگ چندین عامل خطر بالقوه دارد. این عوامل عبارتند از:

پولیپ

سرطان روده بزرگ معمولاً از پولیپ‌های پیش سرطانی که در روده وجود دارد، ناشی می شود. متداول ترین انواع پولیپ ها عبارتند از:

• آدنوماس : این پولیپ ها شبیه به سطح طبیعی کولون به نظر می رسند. اما در زیر میکروسکوپ متفاوت هستند و می توانند سرطانی شوند.
• پولیپ هایپرپلاستیک: این بیماری به ندرت از پولیپ هایپرپلاستیک ایجاد می‌شود، زیرا به طور معمول این پولیپ ها خوش خیم هستند.

اگر پولیپ ها در مراحل اولیه درمان برداشته نشود، ممکن است برخی از آنها به مرور زمان به سرطان بدخیم روده تبدیل شوند.

ژنها

در صورت وجود آسیب ژنتیکی، ممکن است سلولها بدون کنترل رشد کرده و یا تغییراتی در DNA بر تقسیم سلولی تأثیر بگذارد. اما بیشتر سرطان های روده بزرگ در افراد فاقد سابقه خانوادگی رخ می دهد.

برخی از افراد با جهش های ژنتیکی خاصی متولد می شوند که از نظر آماری احتمال ابتلا به سرطان در آنها افزایش می یابد. بعضی اوقات، فرد به این ویژگی ژنتیکی مبتلا می شود، اما سرطان توسعه نمی یابد، مگر اینکه یک عامل محیطی آن را تحریک کند.

صفات، عادات و رژیم غذایی

سن عامل مهمی برای ابتلا به این سرطان است. حدود ۹۱ درصد از مبتلایان به این بیماری کولون بیش از ۵۰ سال سن دارند.

سرطان در افرادی که سبک زندگی کم تحرک دارند، دچار اضافه هستند و یا سیگار می‌کشند بیشتر است.

از آنجا که راست روده بخشی از دستگاه گوارش است، رژیم غذایی یک عامل مهم است. رژیم های غذایی کم فیبر و پر چربی، کالری، گوشت قرمز، الکل و گوشتهای فرآوری شده با افزایش خطر سرطان کولون ارتباط دارند.

شرایط اساسی

برخی شرایط و بیماری ها با افزایش خطر ابتلا به این سرطان همراه است. این شرایط عبارتند از :

• دیابت
• آکرومگالی، اختلال هورمون رشد
• درمان پرتودرمانی برای سایر سرطانها
• بیماری التهابی روده مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون

چشم انداز

اگر سرطان کولون در مراحل اولیه تشخیص داده شود، به احتمال ۹۲ درصد، حداقل بیمار تا ۵ سال آینده زنده می ماند. اما در مرحله ۴، این شانس تا ۱۱ درصد کاهش می یابد.

به همین دلیل، غربالگری سالانه برای آقایان و خانمهای ۵۰ تا ۷۵ ساله توصیه می شود، به خصوص که علائم بیماری ممکن است تا زمان پیشرفت سرطان بروز نکنند.

انجمن سرطان آمریکا برای تشخیص زودرس سرطان روده بزرگ، کولونوسکوپی را پیشنهاد می کند، زیرا این دقیق ترین روش تشخیص است. این روش که توسط لوله ای انعطاف پذیر و دارای دوربین انجام شده، کولون را به طور کامل به پزشک نمایش می دهد. و به جراح اجازه می دهد که در طول عمل، پولیپ ها را خارج کند. سایر آزمایش های غربالگری عبارتند از:

• آزمایش خون سالانه مدفوع
• آزمایش DNA مدفوع
• سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر هر ۵ سال یکبار
• کولونوگرافی CT هر ۵ سال یکبار

نحوه تشخیص کولون

پزشک معاینه کامل جسمی را انجام داده و در مورد تاریخچه شخصی و خانوادگی بیمار سوال می کند. تشخیص معمولاً بعد از کولونوسکوپی یا پرتونگاری آنماری باریم انجام می شود.

کولونوسکوپی

در این روش تشخیصی یک لوله انعطاف پذیر طولانی و دارای دوربین از طریق مقعد وارد روده بزرگ می شود. برای انجام کولونوسکوپی باید بیمار ۲۴ تا ۴۸ ساعت قبل از عمل رژیم غذایی خاصی را دنبال کند. زیرا کولون نیاز به پاکسازی توسط ملین های قوی دارد.

اگر پولیپ در روده بزرگ یافت شود، توسط ابزاری مخصوص حذف شده و نمونه ای از آن برای پزشک آسیب شناس فرستاده می شود، بررسی پولیپ ها به منظور تشخیص سلولهای سرطانی یا پیش سرطانی انجام می شود.

سیگموئیدوسکوپی روش مشابهی است که بخش کوچکتری از ناحیه کولورکتال را بررسی می کند. این امر مستلزم آماده سازی کمتری است.

ورم باریم دو طرفه

در این روش از اشعه ایکس برای تصویربرداری استفاده میشود. قبل از تصویربرداری بیمار باید از مایعی به نام باریم استفاده کند تا نتایج تصویربرداری واضح تری را ارائه شود.

محلول مایع حاوی عنصر باریم از طریق روده به داخل روده بزرگ تزریق می شود و به دنبال آن پمپاژ مختصری از هوا برای صاف کردن لایه باریم برای نتایج بهینه انجام می شود.

سپس عکس برداری اشعه ایکس از کولون انجام می شود. باریم به صورت نواحی سفید رنگ ظاهر می شود، و تومورها و پولیپ ها با رنگ تیره تری نمایش می شوند.

اگر بیوپسی حاکی از سرطان روده بزرگ باشد، پزشک ممکن است برای ارزیابی شیوع سرطان، آزمایشات پرتونگاری، سونوگرافی یا سی تی اسکن ریه ها، کبد و شکم را انجام دهد.

همچنین ممکن است یک آزمایش خون برای تشخیص ماده ای که توسط برخی سلولهای سرطانی به نام آنتی ژن کارسینو تولید می شود، انجام شود.

پس از تشخیص، پزشک مرحله سرطان را بر اساس اندازه و میزان تومور و گسترش آن به غدد لنفاوی مجاور و اندامهای دور تعیین می کند. مرحله سرطان گزینه های درمانی را تعیین می کنند.

مراحل سرطان روده بزرگ

مراحل مختلفی برای ایجاد سرطان وجود دارد. مراحل بستگی به میزان گسترش سرطان دارد. چهار مرحله ی متداول سرطان کولون به این ترتیب است.

• مرحله ۰: سرطان در مرحله اولیه است. این مرحله به عنوان کارسینوم در محل شناخته شده است. در این حالت سرطان در دیواره روده بزرگ در حال رشد است.
• مرحله ۱: سرطان در بافت کولون گسترش یافته، اما به غدد لنفاوی یا اندام های دیگر نرسیده است.
• مرحله ۲: سرطان به لایه های بیرونی روده بزرگ گسترش یافته، اما از آن خارج نشده است.
• مرحله ۳: سرطان از طریق لایه های بیرونی کولون رشد کرده و به یک تا سه غدد لنفاوی رسیده است.
• مرحله ۴: سرطان به بافت‌های دیگری که در خارج از دیواره روده بزرگ قرار دارند رسیده است. با پیشرفت مرحله ۴، سرطان به تمام نقاط بدن گسترش می یابد.

سرطان به تدریج پیشرفت می کند و هر مرحله از آن ثابت نیست.

درمان سرطان روده بزرگ

درمان این بیماری کولون بستگی به نوع و مرحله سرطان و سن، وضعیت سلامتی و سایر خصوصیات بیمار دارد. هیچ درمان واحدی برای سرطان کولون وجود ندارد، اما متداول ترین گزینه ها برای درمان این بیماری جراحی، شیمی درمانی و پرتودرمانی است. هدف از این درمان ها از بین بردن سرطان و رفع هرگونه علائم دردناک آن است.

عمل جراحی

جراحی برای برداشتن بخشی از روده بزرگ و یا تمام آن است، این جراحی کولکتومی نامیده می شود، که در طی آن جراح قسمتی از این بیماری که درگیر با سرطان است را به همراه بخشی از بافت های اطراف بر می دارد. غده های لنفاوی مجاور نیز معمولاً برداشته می شوند. قسمت سالم روده بزرگ بسته به وسعت کولکتومی، به راست روده یا به استوما متصل خواهد شد.

جراحی برای سرطان کولورکتال اغلب به این معنی است که فرد به کولوستومی نیاز دارد.

استوما شکافی است که در دیواره شکم ساخته شده است و ضایعات بدن از طریق آن دفع می شوند. به این روش درمان کولوستومی گفته می شود.

در برخی موارد سرطانهای موضعی کوچک با استفاده از آندوسکوپی قابل برداشت هستند. جراحی لاپاروسکوپی با استفاده از چندین برش کوچک در شکم انجام می شود و هدف از آن، از بین بردن پولیپ های بزرگتر است.

جراحی تسکین دهنده ممکن است علائم سرطان غیرقابل درمان یا پیشرفته را تسکین دهد. هدف از این کار درمان انسداد روده بزرگ، کاهش درد ، خونریزی و سایر علائم بیماری است.

شیمی درمانی

شیمی درمانی با استفاده از مواد شیمیایی انجام شده که با دخالت در فرآیند تقسیم سلولی و با آسیب رساندن به پروتئین یا DNA در از بین بردن سلولهای سرطانی نقش دارد.

این روش درمانی، سلولهای که سریعاً تقسیم می شوند، از جمله سلولهای سالم را هدف قرار می دهد. سلولهای سالم معمولاً می توانند از هرگونه آسیب ناشی از مواد شیمیایی بهبود یابند، اما سلولهای سرطانی این قدرت را نخواهند داشت. شیمی درمانی به طور کلی برای درمان سرطان استفاده می شود و می تواند داروها را در کل بدن پخش نماید.عوارض رایج شیمی درمانی عبارتند از:

• ریزش مو
• حالت تهوع
• خستگی
• استفراغ

درمانهای ترکیبی اغلب چندین نوع شیمی درمانی را ترکیب می کنند و یا شیمی درمانی را با سایر درمانها ترکیب می کنند.

پرتو درمانی

پرتودرمانی با تابش پرتوهای پر انرژی گاما بر روی سلولهای سرطانی صدمه دیده، انجام می شود. پرتوهای گاما رادیواکتیو از فلزاتی مانند رادیوم یا از پرتوهای ایکس پر انرژی منتشر می شوند. رادیوتراپی می تواند به عنوان یک درمان مستقل برای کوچک کردن تومور یا از بین بردن سلول های سرطانی انجام شده و یا در کنار سایر درمان های سرطانی استفاده شود.

پرتودرمانی در صورت انتقال سرطان رکتوم به دیواره رکتوم یا انتشار به غدد لنفاوی مجاور، به کار گرفته می شود. عوارض جانبی پرتودرمانی شامل موارد زیر است:

• تغییرات خفیف پوست شبیه آفتاب سوختگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• اسهال
• خستگی
• بی اشتهایی و کاهش وزن

بیشتر عوارض جانبی چند هفته پس از اتمام درمان برطرف می شوند.

پیشگیری از سرطان کولون

اقدامات پیشگیرانه از سرطان کولون یا روده بزرگ شامل موارد زیر است:

• تعادل وزن بدن
• ورزش کردن
• مصرف میوه، سبزیجات و غلات برای تامین فیبر بدن
• کاهش مصرف چربی اشباع و مصرف گوشت قرمز

همچنین به افراد توصیه می شود که مصرف الکل را محدود کرده و سیگار را ترک کنند.