علت خون در مدفوع چیست؟ درمان مدفوع خونی

بی تردید مشاهده خون در مدفوع تجربه ناخوشایندی است! اما نگران نباشید، این مورد همیشه هم به دلیل بیماری‌های خطرناک ایجاد نمی‌شود. مدفوع خونی علت‌های بسیار زیادی دارد و معمولاً به دلیل بیماری‌های مقعدی که شایع ترین آن بیماری بواسیر است، ایجاد می‌شود. خوشبختانه این بیماریها اغلب با مصرف دارو یا یک جراحی ساده برطرف می‌شوند.

با این حال پیشنهاد می‌کنیم، در صورت مشاهده خون در مدفوع در اولین فرصت با پزشک معالج و متخصص در این مورد مشورت کنید. در ادامه به بررسی بیشتر دلایل این وضعیت و راهکارهای درمان آن می پردازیم:

 خون در مدفوع نشانه چیست؟

خون در مدفوع دلایل بسیار متنوعی دارد، و تشخیص دقیق علت هم نیاز به بررسی های دقیق پزشکی دارد. دستگاه گوارش از مری شروع شده و تا انتهای مقعد را شامل می‌شود. مدفوع خونی یعنی بخشی از دستگاه گوارش آسیب دیده و خونریزی کرده است. تشخیص اینکه دقیقا کدام بخش دچار اختلال شده، تنها از عهده پزشک معالج برمی آید. اما بررسی رنگ خون میتواند تا حدودی، در تشخیص محل خونریزی کمک کننده باشد. به این ترتیب:

•  زمانی که رنگ خون روشن است، یعنی خونریزی مربوط به قسمت انتهایی دستگاه گوارش بوده  و اغلب به دلیل بیماریهای نشیمنگاهی مثل بواسیر یا شقاق ایجاد شده است.
• ولی زمانی که رنگ خون تیره شده یعنی خونریزی ناشی از قسمت فوقانی دستگاه گوارش شامل مری، معده و روده کوچک است.  
• تغییر رنگ مدفوع ، در این موارد خون با مدفوع مخلوط شده و تشخیص خونریزی نیاز به آزمایش مدفوع دارد. 

مهمترین علل لخته خون در مدفوع عبارتند از :

خون در مدفوع نشانه رایج بسیاری از بیماریهای دستگاه گوارش است. گاهی اوقات این وضعیت نسبت به یک بیماری جدی مثل سرطان روده هشدار می‌دهد. بیماریها از جمله سرطان هرچقدر زودتر تشخیص داده شوند، احتمال بهبودی آنها هم بیشتر است.

بواسیر یا هموروئید

هموروئید یا همان بواسیر، رایج ترین بیماری هایی است که می‌تواند به خونریزی از مقعد یا خون در مدفوع بیانجامد. هموروئید به اتساع و تورم عروق (سیاهرگها) در ناحیه مقعد گفته می شود. که علائمی مانند درد، سوزش، خارش و گاهاً خونریزی از مقعد یا دفع خون را به دنبال دارد.

در صورت سابقه ابتلا به هموروئید، خونریزی معمولاً ناشی از همین بیماری است اما در صورتی که سابقه ای در این زمینه نداشته باشید، باید با پزشک مشورت نمایید، زیرا ممکن است خونریزی ناشی از عوامل دیگری ایجاد شده باشد.

به این مقاله نیاز دارید؟ درمان بواسیر

شقاق یا فیشر مقعد

شقاق، فیشر یا زخم مقعدی از سایر بیماریهای مقعدی است، این عارضه موجب بروز زخم یا شکافی عمیق در دیواره مقعدی شده و علت اصلی آن وارد آمدن فشار بیش از اندازه به این ناحیه می باشد.

زخم شقاق معمولاً همراه با درد فراوان است، اما با پیشرفت بیماری زخم عمیق تر شده و عضلات را نیز درگیر می‌کند، در نتیجه ممکن است فرد علائم دیگری از جمله خونریزی را نیز تجربه نماید.

به این مقاله نیاز دارید؟ درمان شقاق

بیماری التهابی روده (IBD)

همان طور که از نام این بیماری پیداست، موجب التهاب شدید و مزمن روده می‌شود. بیماری التهابی روده انواع مختلفی دارد که بر بخش های مختلف روده اثر گذاشته و شایع ترین آن شامل دو نوع کرون و کولیت است. این بیماری معمولاً موجب علائمی مانند اسهال، درد، خستگی و کاهش وزن می شود. اما در صورتی که التهاب، روده بزرگ را تحت تاثیر خویش قرار دهد، ممکن است فرد علائمی مانند خون در مدفوع یا خونریزی مقعدی داشته باشد.

فیستول 

فیستول مقعد یکی از بیماری‌های عفونی این ناحیه است که در اثر عفونت شدید و طولانی مدت در روده مثل آبسه ایجاد می‌شود. در اثر پیشروی عفونت مسیر یا تونلی ایجاد میشود که فیستول نام دارد. این تونل از یک روز به انتهای روده و از طرف دیگر به پوست اطراف مقعد متصل است. این بیماری باعث دفع عفونت، ترشحات عفونی و بد بو، درد، خارش و خون در مدفوع می‌شود.

به این مقاله نیاز دارید؟ درمان فیستول

سرطان کلورکتال

در مواردی نادر علت مشاهده خون، سرطان کولورکتال یا مقعد است. این بیماری موجب رشد غیر طبیعی سلول ها در ناحیه رکتال شده و بیماری خطرناکی است.

معمولاً در صورت بروز این سرطان، به خصوص در مراحل اولیه بیمار علائم چندانی را مشاهده نخواهد کرد اما با پیشرفت بیماری درد شکمی، تغییر در حرکات روده و خونریزی از مقعد و دفع خون دور از  انتظار نیست.

زخم معده

زخم معده یا زخم گوارشی به ایجاد زخم بر روی پوشش معده و یا دوازدهه که قسمت اول روده کوچک است، اطلاق می شود. این بیماری در اغلب موارد ناشی از عفونت هلیکوباکتر پیلوری یا همان میکروب معده ایجاد می شود، اما در برخی موارد مصرف داروهای استروئید نیز به این بیماری می انجامد. البته اضطراب و استرس نیز در تشدید شرایط بی تاثیر نخواهد بود. یکی از علائم زخم معده خون در مدفوع است که در این حالت مدفوع سیاه و قیری رنگ خواهد شد.

آسیب مری

یکی دیگر از علل کمتر شایع وجود خون در مدفوع، آسیب یا زخم مری است. در این موارد رنگ خون تیره یا قیری رنگ است. زیرا مدت زمان زیادی طول می کشد، تا خون دفع شده از مری به مقعد برسد.

از دیگر علل خون در مدفوع می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• عفونت روده
• بیماری دیورتیکولار
• اختلالات لخته شدن خون
•  واکنش های آلرژیک
• بعضی از خوراکی ها ( مثل چغندر )
• داروهای ضدانعقاد خون
• ضربه یا شک

چه مقدار خون در مدفوع خطرناک است؟

همان طور که ذکر شد، ممکن است خون در مدفوع با وضعیت یا بیماری جدی در ارتباط باشد، بنابراین در صورت مشاهده خون، بدون در نظر گرفتن حجم، رنگ و تعداد دفعات دفع خون، باید به پزشک مراجعه کنید. البته اگر خونریزی مکرراً تکرار شده یا حجم خون زیاد است و یا دفع خون با سایر علائم مثل کاهش وزن بی دلیل همراه شده، بهتر است در اولین فرصت با پزشک معالج مشورت کنید.

علت خون در مدفوع نوزاد

مشاهده خون در مدفوع نوزاد علت های بسیار زیادی داشته و باید فوراً مورد بررسی دقیق پزشک قرار گیرد. رایج ترین علل این وضعیت شقاق کودکان، مصرف برخی ویتامین ها و عفونت است.

معمولاً با مشورت پزشک انجام یکسری نکات مثل حذف لبنیات می‌تواند کمک کننده باشد. همچنین بهتر است مادر تا مدتی مصرف لبنیات را محدود کند. همچنین می بایست در ۶ ماه اول به هیچ عنوان غذایی غیر از شیر به کودک ندهید. به علاوه مصرف خوراکی های آلرژی زا مانند سویا، تخم مرغ، بادام زمینی ممنوع است.

انواع خون در مدفوع

مدفوع خونی  به اشکال مختلفی مشاهده می‌شود، که از جمله آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد : 

• ملنا : منظور از آن مدفوع قیری رنگ و تیره است که در اکثر موارد بوی بدی هم می دهد، این نوع مدفوع به دلیل خونریزی از روده کوچک یا بزرگ اتفاق می افتد.
• هماتوشزی : منظور از آن مدفوع با خون روشن است. منشا این مورد احتمالا خونریزی از روده بزرگ یا راست روده است
• خون مخفی : در این موارد خون در مدفوع قابل مشاهده نبوده و فقط با آزمایشات پزشکی قابل تشخیص می باشد.

علائم

اینن وضعیت ممکن است با علائم متعددی همراه شود، که از جمله ی آنها می‌توان به این موارد اشاره کرد:

• درد یا حساسیت
• خارش
• سوزش
• کاهش وزن بی دلیل
• تغییر عادات روده
• اسهال و استفراغ
• تهوع
• تپش قلب
• مشکلات تنفسی

برای درمان مدفوع خونی به چه پزشکی مراجعه کنیم ؟

همانطور که پیشتر هم اشاره شد، این وضعیت در نتیجه مشکلات گوارشی ایجاد می‌شود. بنابراین بهترین گزینه برای تشخیص و درمان این مشکل، متخصص گوارش است. در صورت عدم دسترسی  به این متخصص میتوانید با پزشک عمومی نیز مشورت کنید. تا پس از تعیین علت بیماری و بررسی علائم به پزشک مربوطه ارجاع دهد. البته که میتوانید جهت صرفه جویی در زمان و هزینه ها از همان ابتدا با متخصص گوارش مشورت نمایید. 

تشخیص 

کار تشخیص این وضعیت نیازمند آزمایشات دقیق پزشکی است. به همین منظور پزشک بعد از بررسی وضعیت بیمار و علائم، برای تشخیص علت معمولاً انجام آزمایشات زیر را پیشنهاد می‌کند.

• سیگموئیدسکوپی :  آزمایشی است که جهت بررسی سیگموئید روده (بخش تحتانی روده بزرگ) انجام می‌شود.
• کولونوسکوپی : آزمایشی است که جهت بررسی کولون و راست روده با دستگاهی مخصوص انجام می‌شود.
• آندوسکوپی : آزمایشی است که جهت بررسی  بخش ابتدایی دستگاه گوارش شامل مری، روده کوچک و معده انجام میشود.
• اسکن و عکسبرداری
• آزمایش خون

درمان خون در مدفوع

درمان این وضعیت وابستگی مستقیمی به علت و شدت بیماری دارد. بنابراین توصیه می‎شود، قبل از هر اقدامی جهت بررسی وضعیت و معاینات دقیق با پزشک مشورت کنید.

در این بین انجام راهکارهای خانگی نیز می‌تواند در بهبود وضعیت بسیار موثر باشد. بنابراین نکات زیر را رعایت کنید : 

• مصرف فیبر کافی، می‌تواند در پیشگیری از یبوست موثر باشد. فیبر در انواع میوه ها، سبزیجات و غلات یافت می‌شود.
• نوشیدن آب کافی می‌تواند در پیشگیری از یبوست موثر باشد، هر فرد باید به طور متوسط بین ۸ الی ۱۰ لیوان آب در طول روز بنوشد.
• استفاده از کمپرس سرد و گرم به کاهش درد احتمالی مقعد کمک ویژه ای می نماید.
• رعایت بهداشت مقعد
• پرهیز از زور زدن برای دفع

سوالات متداول خون در مدفوع